Maliye politikası daha çok devreye girmeli
Fatih Özatay, Dr.
26 Temmuz 2024
Bir grafikle başlıyorum. Grafik, Türkiye’nin uygulamalı iktisat literatürüne mümtaz bir katkısının yaşandığı, “enflasyondan arındırılmış faizi arzın merkezine doğru yönlendirirsek ne olur” sorusunun cevaplanabilmesi için var gücüyle çabalamaya başladığı 2021 yılından bugüne kadar olan dönemi ele alıyor. Enflasyondan arındırılmış reel faizlerin hareketleri gösteriliyor. Hem Türk lirası mevduat hem de Türk lirası kredi faizleri var. Faiz ve beklenen enflasyon verileri Merkez Bankası’ndan, gerçekleşen enflasyon ise İTO enflasyonu.
[Devamı]
Hangi politika faizi?
Fatih Özatay, Dr.
24 Temmuz 2024
Merkez Bankası (MB) Para Politikası Kurulu 23 Temmuz Salı günü toplanıp faiz kararını açıklayacak. Bu yazının kaleme alındığı 22 Temmuz itibariyle ahval ve şerait şöyle: Tüketici enflasyonunun 2024 sonunda MB’nin tahmin aralığının üst sınırı (yüzde 42) civarında gerçekleşme ihtimali yüksek. Hafta başında açıklanan Piyasa Katılımcıları Anketi’nde beklenen yıl sonu enflasyonu yüzde 43’e düştü. 2025 Temmuz’u için ise yüzde 30 düzeyinde bir enflasyon bekleniyor. Moody’s Türkiye’nin kredi notunu iki basamak birden yükseltti ve görünümü pozitif yaptı. Enflasyonun ana belirleyicisi döviz kuru sakin bir biçimde enflasyonu düşürücü yönde hareket ediyor. Türkiye gibi ülkelerin ihtiyaç duydukları sermaye akımlarını çoğaltıcı unsurlar devrede: Avrupa Merkez Bankası faiz indirim sürecinde, ABD Merkez B
[Devamı]
Kemer Sıkma Politikaları
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
20 Temmuz 2024
2023 genel seçimleri sonrasında uygulanan makro-ekonomik dengelenme politikaları, 1990’lı yıllarda uygulanan klasik anlamdaki kemer sıkma politikalarının bir başka versiyonu oldu. 1990’lı yıllarda IMF tarafından önerilen bu politikalar kötü yaşam tarzı sebebiyle komaya giren hastaya şok tedavi yöntemleri içeriyordu. Şok tedavinin yükü de genel olarak düşük istihdam ve azalan satın alma gücüyle orta gelirin refah kaybı olarak karşımıza çıkıyordu.
[Devamı]
Seyreltme (sulandırma) ve 12.500 TL maaş
Fatih Özatay, Dr.
19 Temmuz 2024
Gazetemizin internet sayfasında dün öğle saatlerinde okuduğum haberin başlığı çok hoştu: “Seyreltilmiş vergi paketi Meclis'e sunuldu: En düşük emekli maaşı 12 bin 500 TL.” O kadar çok şey anlatıyor ki. ‘Seyreltme’ işleminin teknik olarak nasıl yapıldığını öğrenmek için internete başvurduğunuzda, çok kısa bir gezinti sonucunda karşınıza hemen “genellikle su eklenerek” yapıldığı çıkıyor. Bitki örtüsünün seyreltilmesi ya da değişik kimyasallar kullanılması falan da var ama seyreltmenin genellikle su eklenerek yapılması meramım açısından çok uygun. Zaten internetteki kaynaklar bu nedenle seyreltmenin ‘sulandırma’ olarak da adlandırıldığını vurguluyorlar.
[Devamı]
Enflasyonla mücadele esas şimdi başlıyor
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
06 Temmuz 2024
Uzunca süredir beklediğimiz veri Haziran ayı enflasyonuydu. Haziran ayı enflasyon verisi, yönetilen ve yönlendirilen fiyatlar açısından yılın geri kalanındaki birçok fiyatlamayı belirleyen bir veri olarak karşımıza çıkıyor.
[Devamı]
Önümüzdeki maça bakmak zorunda kalmak
Fatih Özatay, Dr.
03 Temmuz 2024
İstanbul Ticaret Odası (İTO) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi ile ölçülen haziran ayı fiyat artışları dün açıklandı. Yıllık enflasyon yüzde 82,1, aylık enflasyon ise yüzde 3,42 oldu. Böylelikle yıllık enflasyon mayıs ayına göre sadece 0,1 puan azaldı. Aylık enflasyon ise 2023 Haziran ayında gerçekleşen değere göre sadece ve sadece 0,04 puan daha düşük gerçekleşti. Grafikte 1996 yılından bu yana gerçekleşen haziran aylık enflasyonları yer alıyor. 1996-2023 ortalaması yüzde 0,99. 2022 Haziran değeri yüzde 4,03, 2023 Haziran değeri ise yüzde 3,46. Kısacası, açıklanan enflasyon değeri can sıkıcı şekilde yüksek.
[Devamı]
Artık 2025 sonu enflasyonuna odaklanalım
Fatih Özatay, Dr.
28 Haziran 2024
Para Politikası Kurulu (PPK) bugün politika faizi kararını açıklayacak. Konuyla ilgili hemen her uzmanın beklentisi politika faizinin değiştirilmeyeceği; yüzde 50 düzeyinde sabit tutulacağı yönünde. Aynı görüşteyim. TEPAV bir süredir PPK toplantılarından önce Para Politikası Değerlendirme Notu yayınlıyor. Salı sabahı onuncu değerlendirme notu gün yüzünü gördü. O nottan bundan sonrasına ilişkin iki önemli vurguya dikkatinizi çekmek istiyorum.
[Devamı]
Sabır taşı çatlar mı?
Fatih Özatay, Dr.
26 Haziran 2024
Haziran 2023’ten bu yana uygulanmakta olan ekonomi programının karşılaştığı temel güçlük şu sorulara indirgenebilir: “Bu program ne kadar devam eder? Bir yerde ‘yeter bu kadar’ denilir mi?” Aradan bir yıl geçti, bu sorular hala gündemde. Soruları dile getirenler ya da getirmeseler de zihinlerinde bir yerde asılı tutanlar şüphesiz yakın geçmişi hatırlıyorlar. Ansızın işlerin nasıl değişebildiğini, birden enflasyonu patlatan politikalara nasıl geçildiğini unutmuyorlar. Haksız değiller: Sonuçta dünya yüksek enflasyon liginde ilk altıdayız; bu yıl enflasyonu yüzde 40 civarına düşürsek bile altıncı kalmaya devam edeceğiz. Kredi faizleri çok yüksek. Türk lirası reel olarak değerleniyor.
[Devamı]
Yeni vergi paketinin ayak sesleri
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
22 Haziran 2024
Son haftalarda üzerinde sıkça konuştuğumuz konu hayatımıza hangi yeni vergilerin geleceği oldu… Mayıs ayında kamuoyuna açıklanan “Kamuda Tasarruf Paketi” altında kamu giderlerini azaltmaya yönelik adımlar açıklandı. Ancak açıklanan mali tedbirlerin takvim, tutar ve sorumlu kurumlar hakkında detayları içermemesi, tasarruf paketinin izlenebilirliği ve etkinliği konusunda soru işaretleri yarattı. Ayrıca birçok kişi ve kurum tarafından yapılan etki analizleri de harcama kesintilerinden 2024 yılına etki edecek tutarın oldukça sınırlı kalacağı yönünde oldu. Tahminler en iyimser rakamla 2024 yılında milli gelire oranla binde 3 civarında bir tasarrufa işaret ediyor.
[Devamı]
Faiz demeçlerine dikkat
Fatih Özatay, Dr.
21 Haziran 2024
Üzerinde çalışıldığı söylenen vergi paketinin içeriğinin netleşmesinin eli kulağında olsa gerek. Uygulanmakta olan ekonomi programının yapısal bir içeriği yok. Olmayınca da kadim sorunlarımızı çözmek gibi bir iddiası da yok. Temel amaç, özellikle Eylül 2021’den başlayarak Mayıs 2023 seçimlerine kadar olan sürede yerle bir olan makroekonomik dengeleri yerine oturtmak. Bu sayede enflasyonu hiç olmazsa 2024 sonunda yüzde 40 civarına düşürmek amaçlanıyor. Bir daha belirtmek de sakınca yok. Yüzde 40’a düşürsek bile sonuçta yüksek enflasyon liginde altıncı sıradaki yerimiz değişmeyecek. Dolayısıyla uluslararası ölçütlerle bakıldığında mütevazı bir program bu. Ama Türkiye açısından elzem.
[Devamı]
