Dış ticarette çifte rekor: Küresel ihracat ve ithalatta Türkiye’nin payı arttı
H. Ekrem Cunedioğlu
04 Ocak 2024
Ticaret Bakanlığı geçici verilerine göre, 2023’te mal ihracatı yıllık yüzde 0,64 artarken mal ithalatı yüzde 0,51 azaldı. Neredeyse yatay seyreden ihracat ve ithalat değerlerine bağlı olarak 2022’de 109,5 milyar ABD doları olan dış ticaret açığı 106 milyar ABD dolarına geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 69,9’dan yüzde 70,7’ye yükseldi. Bu kuru veriler dış ticaret cephesinde çok az da olsa başarılı bir yıl geçirdik şeklinde yorumlanabilir. Ancak ortada alkışı gerektirecek bir performans olmadığını da kabullenmek lazım. Şimdilik yapmamız gereken, dış ticaretle ilgili yapısal sorunlarımıza odaklanıp cari açığı azaltacak bir dış ticaret yapısına nasıl ulaşabiliriz sorusuna cevap aramak olmalı. Bunu yapmadan önce de mevcut durumu iyice anlamak çok önemli.
[Devamı]
Dış ticaret açığını patlatmak
Fatih Özatay, Dr.
01 Aralık 2023
Dün Ekim ayı dış ticaret verilerini açıkladı TÜİK. Ticaret Bakanlığı geçici gümrük verilerine dayanarak daha önce açıklıyor aylık dış ticaret verilerini. Dolayısıyla, TÜİK’in verisi arkadan geliyor; bu anlamda yeni bir haber yok dış ticarette. Ama benim bu yazıdaki amacım Ekim ayında ne olup bittiği değil de hazır 23 Kasım’da Merkez Bankası Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi’ne (YTAK) ilişkin açıklama yapmışken ve Hazine ve Maliye Bakanı tarafından bu kredinin temel amacının cari açığı kalıcı biçimde azaltmak olduğu belirtilmişken, tarihsel dış ticaret verilerini kısaca analiz etmek.
[Devamı]
Türkiye neden içinden değer zinciri geçen bir ülke olamadı?
Güven Sak, Dr.
05 Şubat 2018
Türkiye ekonomisini tanımlayan ilk üç mesele nedir? Hadi gelin buradan başlayalım bugün. Böyle bir soru ile herhalde karşılaşıyorsunuzdur. Doğrusu “dil ağrıyan dişe gider” misali herkesin farklı bir cevabı olabilir. Hatta ben farklı cevapları duymayı da isterim doğrusu. Ama unutmayın ilk üç diyorum. İlk beşi de var bunun elbette. Bana böyle bir soru sorulduğunda, benim favorilerimi bugün size anlatayım. Ve başlıktaki meseleye, Türkiye’nin bir türlü içinden küresel değer zinciri geçen ülke olamamasına geçeyim. Ben bu meseleyi üçüncü sıraya yerleştirdim ve doğrusu ilk iki meselenin niteliğini de etkilediğini düşünüyorum. Yokluğunu da nereye bağlıyorum? Türk sanayinin servisifikasyon problemine ve hizmetler sektöründeki rekabet kısıtına elbette. Gelin anlatayım.
[Devamı]
Türkler, ticareti neden o kadar da sevmiyor?
Güven Sak, Dr.
29 Mayıs 2017
Bu hali bundan önce iki kere daha görmüş olduğumu hatırlıyorum doğrusu. İlki 1995-1996 yıllarındaydı. Türkiye o vakitlerde Gümrük Birliği’nin bir parçası olmaya çalışıyordu. Etrafta bir “yandı gülüm keten helva” havası vardı. Suratlardan düşen bir parçaydı. Koca koca iş insanlarının toparlanıp, toparlanıp rütbeli askerleri, o vakitlerin kudretlilerini ziyaret ettikleri zamanlardı. “Gümrük Birliği’nin parçası olursak, Türkiye’de sanayi kalmaz, biz fabrikaları kaparız” söylemi işte o günlerden kalmadır. Serbest ticareti sevmeyelim diye çok çalıştılar doğrusu. O vakitler, Dünya Bankası’nın yayımladığı, “siz gümrük birliğine girerseniz, Türkiye otomobil ihracatçısı olur” diyen raporunu bile takmamıştı kimse. Hatırlarım. Sonra ne oldu? Türkiye, Gümrük Birliği sayesinde orta teknolojili bir sana
[Devamı]
Biz milli araba derken, yakında dünyada araba kalmayacak
Güven Sak, Dr.
17 Nisan 2017
Ben, Tesla Model S’yi ilk olarak Londra’da gördüm. 2015 yılı Ekim ayındaydı. Dışarıdan bakıldığında, bildiğimiz arabaya pek benziyordu. İnsan, ön kaputu açınca farkı görüyordu. Ya da ben bakınca oradaki boşluğa şaşırmıştım. Motor küçülmüş, ufak bir aksesuar gibi duruyordu. Elektrikli araba pek sessiz bir seyre imkân sağlıyordu. Biz daha bildiğimiz otomobilin motorunu yapmayı öğrenemeden motor ufalmış gitmişti. Bakınca böyle düşündüğümü hatırlıyorum: “Biz daha milli araba filan derken, ortada araba kalmayacak galiba yakında”. Nitekim o yolda sanki hızla ilerliyoruz. Volkswagen’in dizel araçlar konusunda hepimizi kandırmış olması sanırım bu değişim sürecini daha da hızlandıracak.
[Devamı]
Hiç demiryolu haritasına baktınız mı?
Güven Sak, Dr.
10 Nisan 2017
Geçenlerde size bildiğimiz dünyanın otoyol haritasını göstermiştim. Avrasya’nın iki yakasında bir otoyol yoğunluğu gözlemleniyordu. Avrasya’nın ortası boştu. Türkiye de o boşluğa denk düşüyordu. Otoyollar açısından bakıldığında doğrusu ya, Avrasya’nın iki yakasını bir araya getirmek zor görünüyordu. Çin’in İpek Yolu projesine bu çerçevede bakmak ve Türkiye’nin otoyol haritasını bu çerçevede düşünmek gerektiğini söylediğimi hatırlıyorum. Üzerinde yol olmadan, insanlara, “Bakın zaten Türkiye bir nevi köprü gibi bir ülke, Asya’yı Avrupa’ya bağlıyor” demenin hiçbir manası yok. Ama hala diyoruz. O gün gelen yorumların bir bölümü, bir de demiryolu haritasına baksak biçimindeydi. Gelin bugün birlikte, demiryolu haritasına bir bakalım.
[Devamı]
2016 büyüme oranı, yüzde 3’ün ne kadar altına iner?
Güven Sak, Dr.
11 Aralık 2015
Türkiye, Rusya’ya ait bir savaş uçağını, Suriye semalarında düşürdü. NATO kurulduğundan beri, hiç böyle bir hadise olmamıştı. Rusya, Türkiye’den özür ve tazminat beklediğini açıkladı. Türkiye, özür dilemedi. Rusya, Türkiye’ye karşı ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı. Ruslar bize hala çok kızgınlar. Her gün bunu kanıtlayan bir emare görmek mümkün doğrusu.
[Devamı]
Türkiye'nin ihracat performansı neden tepetaklak gidiyor?
Güven Sak, Dr.
20 Kasım 2015
G20 Antalya Zirvesi tamamlandı. G20 Sirki, Antalya’dan Çin’in Hangzhou şehrine doğru yola çıktı. Bir sonraki gösteri 2016 yılının Kasım’ında olacak. G20, küresel gündemi takip etmek için güzel bir imkan. Bakmayın siz o, IŞİD küresel gündemin en önemli meselesi oldu laflarına. IŞİD, bu yıl küresel gündem tartışmalarının güncel çeşnisiydi yalnızca. Yemeklerde tuz neyse, karabiber, kırmızıbiber neyse işte o kadar. Zira küresel gündem IŞİD’den çok daha kocaman ve çok daha kapsamlı. Son dönemde küresel gündemin önemli meselelerinden birini dünya ticaretindeki yavaşlama oluşturuyor. Elbette bu durum Türkiye’yi de etkiliyor. İhracatımız yokuş aşağı bir seyir izliyor, dolar bazında istatistiklere bakarsanız. Bugün gelin rakamlara biraz daha yakından bakalım.
[Devamı]
Pasifik Ötesi İşbirliği Anlaşması Tamamlanabilecek mi?
20 Şubat 2013
21. yüzyılda uluslararası ticaret ilişkilerini yeniden tanımlama ve yön verme iddiasıyla dünya kamuoyuna sunulan Pasifik Ötesi İşbirliği Anlaşması’nın (Trans-Pacific Partnership- TPP) 15. tur müzakereleri 3 Aralık 2012 tarihinde gerçekleştirildi. Pasifik Asya bölgesinde ekonomik entegrasyonu, yatırımı ve ticareti teşvik etmesi amaçlanan TPP müzakerelerine 2005 yılında başlanmış ve anlaşmanın 2013 yılı sonuna kadar tamamlanması hedeflenmişti. Müzakerelere ABD, Şili, Yeni Zelanda, Singapur, Brunei, Avustralya, Vietnam, Peru, Malezya, Kanada ve Meksika katılıyor.
[Devamı]
Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu!
22 Ocak 2013
Gazetelere 18 Ocak 2013 tarihinde düşen bir haber şaşkınlık yarattı: “Et depoları doldu taştı, Türkiye ihracata başlıyor.”[1] Kırmızı et fiyatları çok yükseldiği için kasaplık canlı hayvan ve karkas et ithalatına 1997’den sonra ilk kez Nisan 2010’da izin vermiş bir ülkenin, nasıl olup da 2,5 sene içinde Suudi Arabistan’a 5 milyon küçükbaş ve 1 milyon büyükbaş hayvan ihraç edecek bir ülke haline geldiğini anlamak zor.
[Devamı]
