Dünya, QE’den QT’ye geçerken, Türk Lirası açıkta yakalandı
Güven Sak, Dr.
26 Nisan 2018
Türk Lirası’nın Amerikan Doları karşısında psikolojik eşiğin altına düşmesi, Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri ile ilgili planları bozdu. Seçimleri erkene aldırdı. Çok değil, daha mart ayının başlarında 1 dolar almak için 3 lira 80 kuruş vermek yetiyordu. Bir ay içinde lira yaklaşık yüzde 7,5 değer kaybetti. Daha bu Nisan ayında 4 lira eşiğini yıktı geçti. Dolar bir aylık bir sürede, bayır aşağı gidince, yöneticilerimiz, “bu ekonomi ile 2019 Kasım’ını beklemeye sinir dayanmaz” deyip seçimi erkene almak zorunda kaldı sanki.
[Devamı]
İran’da bile Snapp varken buralarda taksi plakası rantı mı kalır?
Güven Sak, Dr.
19 Nisan 2018
İran ve ekonomi dendiğinde benim aklıma hemen “direniş iktisadı” ifadesi geliyor. Doğrusu ya, ben kavramı ancak geçen yıl benimle bir mülakat yapmaya gelen bir İranlı iktisatçıdan duydum. Bana uzun uzun “direniş iktisadı ve direniş ekonomisinden bahsetmişti İranlı dostum. Hâlbuki ifadeyi ilk kez 2012 yılında İran’ın yüce lideri Ayetullah Hamaney kullanmış, sonradan öğrenmiştim.
[Devamı]
Uydular minyatürleşince, dünya çok değişti
Güven Sak, Dr.
09 Nisan 2018
2010’dan 2017’ye Türkiye ekonomisi üzerine konuşurken, dünyanın çok değil, bu 7 sene içinde ne kadar çok değiştiğini anlamamız gerekiyor öncelikle. Gelin bugün size uydu teknolojisinin sadece bu 7 senede nasıl değiştiğini anlatayım. Son 7 senede, fabrika ayarlarımızın neredeyse tamamı artık geçersiz kaldı. Biz Türkiye’de daha hala işin dedikodusundayken, minyatürleşen uydular dünyayı tarayıp, dijital veri derliyor. Biz buralarda yahu bu tarıma ne yapsak derken, tarımda dijitalizasyon süreci bakın gökyüzünden başladı.
[Devamı]
Facebook’tan NaMo’ya, Cambridge Analytica’dan Clever Tap’e derdimiz hep aynı
Güven Sak, Dr.
05 Nisan 2018
Geçenlerde Facebook hisselerine dip yaptıran Cambridge Analytica skandalı ile ilgili ne düşündüğümü yazdım. Gelin bugün sizi, Hindistan’daki NaMo skandalına götüreyim. Konu aynı. Kişisel veri güvenliği. Haber, ilk olarak, 26 Mart’ta Indian Express gazetesindeydi. Sonra 3 Nisan’da Amerikan New York Times gazetesinde bir değerlendirme yazısı çıktı. NaMo skandalını okuyunca, hadisenin Batılı teknoloji devlerinin iş planlarını aşan bir başka boyutu daha olduğunu, pekâlâ Türkiye’de de olabileceğini düşündüm. Gelin bugün size de anlatayım.
[Devamı]
Türkiye, 2016’da kaybettiğini 2017’de buldu
Güven Sak, Dr.
02 Nisan 2018
Türkiye, 2016 yılındaki başarısız darbe teşebbüsü sırasında kaybettiğini, 2017 yılında yeniden bulmuş gibi duruyor. 2016 yılında yüzde 3,2 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2017 yılında yüzde 7,4 büyüdü. Etkileyici mi? Evet. Özellikle bankaları güçlendirmek için Kredi Garanti Fonu vasıtasıyla 2017 yılında alınan tedbirler sonuç verdi. Peki, bir ülkenin büyüme performansını yalnızca o ülkenin dünü ile bugününe bakarak değerlendirmek manalı mı? Elbette, hayır. Gelin 2017 büyümesini aynı milli gelir rakamlarını kullanarak bir çerçeveye yerleştirelim. Yerleştirelim ki bugün, dünden âlâyız benzeri züğürt tesellisine kendimizi kaptırmayalım. Hakikati gözden kaçırmayalım.
[Devamı]
Biz DPT’yi bakanlık yaptık, Hintliler ise think tank
Güven Sak, Dr.
29 Mart 2018
Suudi Arabistan bir kaç yıldan beri 2030 Vizyonu’nu yönlendirmek ve uygulama performansını izlemek için Ekonomi Bakanlığı’na bağlı bir düşünce kuruluşu kurmaya çalışıyor. Malezya, ekonomik reformlarını benzer bir mekanizma aracılığıyla hayata geçiriyor. Bir zamanlar bizim coğrafyada devlet planlama teşkilatları kurmak modaydı. Şimdi kamu idaresi içinde düşünce kuruluşu kuruluyor. Dün devlet planlama teşkilatları ne için kurulduysa, bugün düşünce kuruluşları da aynı amaçla kuruluyor. Herkes önünü görmek, adımlarını planlı atmak, kamuda etkin koordinasyonu sağlamak, yapılan düzenlemeler ile ilgili etki analizleri yapmak ve reformların gereğini yerine getirmeyenleri bir an önce idareden temizlemek istiyor. Parlamenter sistemde de istiyor. Başkanlık sisteminde de istiyor.
[Devamı]
Cambdrige Analytica bana Prokrustes’i hatırlatıyor doğrusu
Güven Sak, Dr.
26 Mart 2018
Dinledikçe daha çok öyle hissediyorum. Cambridge Analytica şirketi Eski Yunan mitolojisindeki Prokrustes’e benziyor. Dijitalizasyonun karanlık tarafında, pek çok şeyin yanı sıra Prokrustes’in yatağı da bulunuyor bu durumda. Aslında veri analitiği şirketlerinin, bu dijital iz sürücülerin, ille de Prokrustes’e benzemeleri gerekmiyor. Ama Amerika’da Trump, İngiltere’de Brexit kampanyasına destek sağlayan Cambridge Analytica, Prokrustes’e, o eski zaman eşkıyasına çok benziyor doğrusu. Çok değil, 10 yıl içinde geldiğimiz nokta bu.
[Devamı]
Uber gider Didi gelir, taksi plakası rantı artık biter
Güven Sak, Dr.
19 Mart 2018
İstanbul’un taksicileri Uber’i sevmiyorlar. Düzelteyim: İstanbul’un taksi plakası sahipleri Uber’i sevmiyorlar. Ortadaki gösteriler, “taksi plakası rantıma dokunma” gösterileri esasen. Dün sabit telefon hattı rantı vardı. Bitti. Yerli otomobil rantı vardı. Bitti. Ama bakın taksi plakası rantı hala bitemedi. Türk sanayisinin yüksek teknolojili ihracatı neden düşük? Hikâyenin bir tarafında taksi plakası rantı var mutlaka. Neden? Hizmetler sektörü serbestleştirilmeden, Türk sanayisinin bir üst aşamaya sıçraması hayaldir. Taksi plakası rantı, hizmetler sektörünün hala serbestleştirilmediğine delildir. Gelin anlatayım.
[Devamı]
Amerikasız TPP Şili’de imzalandı
Güven Sak, Dr.
12 Mart 2018
Geçen haftaki 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, bu yıl dünya ticareti açısından birbirine zıt iki önemli resmi yan yana getirdi. O gün Şili’de, 11 Asya Pasifik ülkesi, bir zamanlar Amerika’nın liderliğinde görüşmelerine başlanan TPP (Trans Pacific Partnership) anlaşmasını, Amerikasız yeni haliyle CPTPP (Comprehensive and Progressive Trans Pacific Partnership) olarak imzaladılar. Yine o gün, Amerikan Başkanı Trump, Vaşington’da demir, çelik ve alüminyumdan alınan ithalat vergilerini artırma kararını törenle imzaladı. Dünya ticareti konusunda iki hareket hattı somutlaşmaya başladı. Bugün isterseniz hızlıca bu gelişmelerin Türkiye açısından manası üzerine iki kelam edeyim.
[Devamı]
Şimdi Beyaz Saray’a Miki Maus iktisatçısı mı aranıyor?
Güven Sak, Dr.
08 Mart 2018
Amerikan Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz Ocak ayında, çelik ithalinde gümrük vergilerinin yükseltilmesi ve tarife dışı engeller getirilmesi için bir rapor yayımladı. Amerikan Ticaret Bakanlığı’nın raporu 11 Ocak 2018’de Başkan Trump’a sunuldu. Şimdi uygulamaya konuluyor. Gerekçe, ulusal güvenlik. Başlangıçta rapora ve sonra da karara ilk önce Washington’ın muhafazakar düşünce kuruluşları karşı çıktı. Heritage Vakfı’nın (The Heritage Foundation) konuyla ilgili olumsuz raporu 28 Şubat tarihliydi. İktisatçılar günlerdir kararın bir saçmalık olduğunu anlatmaya çalışıyorlar ama Başkan’ın kararı hala değişmedi. Şimdi Beyaz Saray Miki Maus iktisatçıları mı arıyor acaba? Neden?
[Devamı]
