Türkiye, 2016’da kaybettiğini 2017’de buldu
Güven Sak, Dr.
02 Nisan 2018
Türkiye, 2016 yılındaki başarısız darbe teşebbüsü sırasında kaybettiğini, 2017 yılında yeniden bulmuş gibi duruyor. 2016 yılında yüzde 3,2 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2017 yılında yüzde 7,4 büyüdü. Etkileyici mi? Evet. Özellikle bankaları güçlendirmek için Kredi Garanti Fonu vasıtasıyla 2017 yılında alınan tedbirler sonuç verdi. Peki, bir ülkenin büyüme performansını yalnızca o ülkenin dünü ile bugününe bakarak değerlendirmek manalı mı? Elbette, hayır. Gelin 2017 büyümesini aynı milli gelir rakamlarını kullanarak bir çerçeveye yerleştirelim. Yerleştirelim ki bugün, dünden âlâyız benzeri züğürt tesellisine kendimizi kaptırmayalım. Hakikati gözden kaçırmayalım.
[Devamı]
Biz DPT’yi bakanlık yaptık, Hintliler ise think tank
Güven Sak, Dr.
29 Mart 2018
Suudi Arabistan bir kaç yıldan beri 2030 Vizyonu’nu yönlendirmek ve uygulama performansını izlemek için Ekonomi Bakanlığı’na bağlı bir düşünce kuruluşu kurmaya çalışıyor. Malezya, ekonomik reformlarını benzer bir mekanizma aracılığıyla hayata geçiriyor. Bir zamanlar bizim coğrafyada devlet planlama teşkilatları kurmak modaydı. Şimdi kamu idaresi içinde düşünce kuruluşu kuruluyor. Dün devlet planlama teşkilatları ne için kurulduysa, bugün düşünce kuruluşları da aynı amaçla kuruluyor. Herkes önünü görmek, adımlarını planlı atmak, kamuda etkin koordinasyonu sağlamak, yapılan düzenlemeler ile ilgili etki analizleri yapmak ve reformların gereğini yerine getirmeyenleri bir an önce idareden temizlemek istiyor. Parlamenter sistemde de istiyor. Başkanlık sisteminde de istiyor.
[Devamı]
Cambdrige Analytica bana Prokrustes’i hatırlatıyor doğrusu
Güven Sak, Dr.
26 Mart 2018
Dinledikçe daha çok öyle hissediyorum. Cambridge Analytica şirketi Eski Yunan mitolojisindeki Prokrustes’e benziyor. Dijitalizasyonun karanlık tarafında, pek çok şeyin yanı sıra Prokrustes’in yatağı da bulunuyor bu durumda. Aslında veri analitiği şirketlerinin, bu dijital iz sürücülerin, ille de Prokrustes’e benzemeleri gerekmiyor. Ama Amerika’da Trump, İngiltere’de Brexit kampanyasına destek sağlayan Cambridge Analytica, Prokrustes’e, o eski zaman eşkıyasına çok benziyor doğrusu. Çok değil, 10 yıl içinde geldiğimiz nokta bu.
[Devamı]
Uber gider Didi gelir, taksi plakası rantı artık biter
Güven Sak, Dr.
19 Mart 2018
İstanbul’un taksicileri Uber’i sevmiyorlar. Düzelteyim: İstanbul’un taksi plakası sahipleri Uber’i sevmiyorlar. Ortadaki gösteriler, “taksi plakası rantıma dokunma” gösterileri esasen. Dün sabit telefon hattı rantı vardı. Bitti. Yerli otomobil rantı vardı. Bitti. Ama bakın taksi plakası rantı hala bitemedi. Türk sanayisinin yüksek teknolojili ihracatı neden düşük? Hikâyenin bir tarafında taksi plakası rantı var mutlaka. Neden? Hizmetler sektörü serbestleştirilmeden, Türk sanayisinin bir üst aşamaya sıçraması hayaldir. Taksi plakası rantı, hizmetler sektörünün hala serbestleştirilmediğine delildir. Gelin anlatayım.
[Devamı]
Amerikasız TPP Şili’de imzalandı
Güven Sak, Dr.
12 Mart 2018
Geçen haftaki 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, bu yıl dünya ticareti açısından birbirine zıt iki önemli resmi yan yana getirdi. O gün Şili’de, 11 Asya Pasifik ülkesi, bir zamanlar Amerika’nın liderliğinde görüşmelerine başlanan TPP (Trans Pacific Partnership) anlaşmasını, Amerikasız yeni haliyle CPTPP (Comprehensive and Progressive Trans Pacific Partnership) olarak imzaladılar. Yine o gün, Amerikan Başkanı Trump, Vaşington’da demir, çelik ve alüminyumdan alınan ithalat vergilerini artırma kararını törenle imzaladı. Dünya ticareti konusunda iki hareket hattı somutlaşmaya başladı. Bugün isterseniz hızlıca bu gelişmelerin Türkiye açısından manası üzerine iki kelam edeyim.
[Devamı]
Şimdi Beyaz Saray’a Miki Maus iktisatçısı mı aranıyor?
Güven Sak, Dr.
08 Mart 2018
Amerikan Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz Ocak ayında, çelik ithalinde gümrük vergilerinin yükseltilmesi ve tarife dışı engeller getirilmesi için bir rapor yayımladı. Amerikan Ticaret Bakanlığı’nın raporu 11 Ocak 2018’de Başkan Trump’a sunuldu. Şimdi uygulamaya konuluyor. Gerekçe, ulusal güvenlik. Başlangıçta rapora ve sonra da karara ilk önce Washington’ın muhafazakar düşünce kuruluşları karşı çıktı. Heritage Vakfı’nın (The Heritage Foundation) konuyla ilgili olumsuz raporu 28 Şubat tarihliydi. İktisatçılar günlerdir kararın bir saçmalık olduğunu anlatmaya çalışıyorlar ama Başkan’ın kararı hala değişmedi. Şimdi Beyaz Saray Miki Maus iktisatçıları mı arıyor acaba? Neden?
[Devamı]
Amazon, bu kitapçıları kitap satmak için açmıyor sanırım
Güven Sak, Dr.
05 Mart 2018
Ben geçen hafta New York’taydım. İlk defa bir Amazon Bookstore’a gittim. Sanal kitapçı olan Amazon’un, bu fiziki kitapçıları kitap satmak için açmadığı kanaatine vardım doğrusu. Hâlbuki Amerika’da artık sayıları 13’e ulaştı, yakında 17 olması planlanıyor. Maksat kitap satmak değil, kitapçı yalnızca bahaneyse, Amazon bu fiziki kitapçılarla ne için çalışıyor? Bana evlerimizi daha hızlı Amazonlaştırmaya çalışıyormuş gibi geldi doğrusu. Yalnızca fabrikalar, işyerleri, tarlalar, kentler değil, bizatihi evlerimiz de dijitalizasyon sürecinin dışında kalmayacak. Değişime hazır mısınız?
[Devamı]
Çin’e değil, asıl İsrail’e bakın
Güven Sak, Dr.
26 Şubat 2018
Bizim Ela, artık 10 yaşına geldi. Ama 8 yaşından beri bir dizi fikri oluyor, yenilik yapmak anlamında. Önce, üzerine yatıldığında ısısı yükselmeyen ve hep serin kalan yastık projesi vardı. Sonra, Youtube’da bir yerlerde zaten birilerinin, onun “fikrini” nasıl hayata aktardığını gördü. Pek üzüldü. Ama doğrusu yılmadı. Geçenlerde denize düşen uçağın tamamını yüzdürecek bir şişme bot olsa, uçak kazalarında ölüm oranı ne kadar azalır diye bakınıyordu. Sonra bu “fikrinin” çizimlerini internette bir yerlerde buldu. Birileri yapmak için zaten çalışıyordu. Şimdi en çok “fikrinin” koruması gerektiğine inanıyor. Yoksa çalıp uyguluyorlarmış. Türkiye’nin inovasyon problemi, bizim Ela’nın inovasyon problemini andırıyor doğrusu. Gelin derdimi anlatayım.
[Devamı]
Artırılmış gerçeklik perakendeyi bu kez tamamen dönüştürür mü?
Güven Sak, Dr.
22 Şubat 2018
Geçen gün, Faruk Eczacıbaşı’nın, tam zamanında çıkan kitabı, “Daha Yeni Başlıyor”u okurken, aklıma iki konu takıldı. Lafa oradan başlayayım. Birincisi, insan, elinde olmadan elli küsur yıllık hayatında ne çok alt üst oluş gördüğünü düşünüyor. Sayın Eczacıbaşı, tatlı tatlı kendi yaşamı süresince Türkiye’de ve dünyada nelerin değiştiğini, bunlara nasıl baktığını anlatıyor. İkincisi ise hakikaten “her şey daha yeni başlıyor” gibi geliyor. Bu kitabı tek bir yazıyla anlatamayacağım çünkü konuşacak çok konu var. Ama bugün gelin şu “her şey daha yeni başlıyor” hissi ile ilgili bir giriş yapayım.
[Devamı]
“Hele bir Türkiye gibi olalım, ticareti serbestleştiririz”
Güven Sak, Dr.
19 Şubat 2018
Ben geçen hafta Beyrut’taydım. Ziyaretten aklımda başlıktaki ifade kaldı. Lübnanlılar, Türkiye ile ticaretin serbestleştirilmesi konusu açıldığında, “Hele biz de Türkiye gibi bir sanayi ülkesi olalım, o vakit, ticareti serbestleştiririz” diyorlardı. Bunun bir versiyonu daha var aslında. “Lübnan’ın bir süpermarket olmasını da istemeyiz elbette” diyorlar. Aynı bizdeki gibi “onlar ortak bir pazar” olmak istemiyoruz diyorlar. Akıllıca mı? Değil. Ama Amerikan başkanı Trump başkan olduğundan beri yalanı sahi zannedenlerin sayısında bir artış var. Ben bu sefer, Lübnan’da da serbest ticaretin ulusları fakirleştirdiğine dair derin bir önyargı gördüm. Aynı eskiden bizde de olduğu gibi. Aynı bugünlerde Türkiye’de yine hortlamaya başlayan ve teknoloji transferi perdesi arkasında gizlenen ithal ikamesi
[Devamı]
