2019 yılı bize ilk Türk unicorn’unu getiremedi
Güven Sak, Dr.
24 Aralık 2019
Yine yılın sonuna doğru geliyoruz. Ben doğrusu pek karışık duygular içindeyim. 2015 yılından beri bir yeni yıl dileği tutup yazıyorum ve dileğim bir türlü tutmuyor. Hata bende mi memlekette mi artık siz karar verin. Ama adı üstünde dilek, olsa olsa kabilinden yani.
[Devamı]
Trump güvenlik sorunu mudur?
Nihat Ali Özcan, Dr.
21 Aralık 2019
Günümüz dünyasının en önemli tartışma konularından biri, “güvenlik”. Düzensiz göçten kadın ve güvenliğe, füze savunma sistemlerinden siber alana, çevre sorunlarından su kıtlığına, savaşlardan terörizme, ayaklanmaya, ekonomiden istihbarata, uluslararası suçlardan uyuşturucuya kadar geniş bir yelpazeden söz ediyoruz. Güvenlik kavramının kullanımı bu kadar genişlemiş ve çeşitlenmiş olunca kafa karışıklığı yaratmaması mümkün değil.
[Devamı]
2020’de Türkiye ekonomisi
Fatih Özatay, Dr.
20 Aralık 2019
Birkaç yazı ekonomimizin 2020’de nasıl bir seyir izleyebileceğini tartışacağım. Bunu yapabilmek için önce 2019’a ilişkin bazı grafikler veriyorum. İlk grafikte reel GSYH, yatırım harcamaları ile özel tüketim harcamalarının 2018’in ilk çeyreğinden bu yana hareketleri yer alıyor (2018’in ilk çeyreği=100 olacak şekilde endeks haline getirilmiş mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler). Ekonomik daralma 2018’in ikinci çeyreğinde başlıyor. Hem GSYH hem de özel tüketim 2019’un ilk çeyreğinden itibaren toparlanıyor. Yatırımda ise henüz bir iyileşme yok. Soru: GSYH’deki dalgalanma şiddeti neden diğer iki değişkendekinden az?
[Devamı]
Enflasyonu düşürüp büyümeyi yükseltmek mümkün
Fatih Özatay, Dr.
18 Aralık 2019
Son iki yazımda, Türkiye’de büyüme ile enflasyon arasında ters yönlü, işsizlik ile enflasyon arasında da aynı yönlü bir ilişki bulunduğunu gösterdim. Gerçi ilişkiler çok kuvvetli değildi; ama önemli olan, büyüme artarken ve işsizlik düşerken enflasyonun iddia edildiği gibi yükselmemesiydi. Ezberlerin tersine bir durum söz konusuydu.
[Devamı]
Libya’da olmak...
Nihat Ali Özcan, Dr.
18 Aralık 2019
Son gelişmeler Türkiye açısından Libya’yı “Akdeniz’in karşı kıyısında yer alan bir komşu” olmaktan çıkarttı. Bu gün Libya, Türkiye’nin Akdeniz’deki uzun vadeli çıkarlarında “hayati öneme sahip” bir çıpa haline dönüştü. İki ülke arasında yapılan “Deniz Yetki Anlaşması”, Doğu Akdeniz’in tartışmalı tablosunu ve dinamik dengelerini Türkiye lehine değiştirirken, yeni bir dalgalanmayı da tetiklemiş oldu. Bu gelişme, Türkiye’yi “anlaşmanın” ayakta kalmasını sağlayacak şekilde davranmaya, imza sahibi meşru aktörü ayakta tutmaya ve güvenlik ortamını çıkarları yönünde biçimlendirmeye ve muhafaza etmeye zorluyor.
[Devamı]
Ben neyi tercih ederdim?
Güven Sak, Dr.
17 Aralık 2019
2020 yılının 2018 ve 2019’dan belirgin bir biçimde daha iyi yıl bir olmasını neden beklemediğimi yazdım geçen hafta sonu. Ama hadiseyi salt bir ortalama büyüme oranına sıkıştırmamak gerektiğine ilişkin bir tartışma oldu bu hafta. Atlamayayım. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), 2019 yılı İnsani Gelişme Raporu’nu yayımladı. Türkiye, 2018 yılı performansıyla 189 ülke arasında 59. sırada, “yüksek insani gelişmişlik düzeyi”ne sahip ülkeler arasına girdi. Tabii, biz pek sevindik.
[Devamı]
Neden ‘veba’ olmuyoruz?
Hilmi Demir, Dr.
15 Aralık 2019
Veba dendiği zaman çoğumuzun aklına Avrupa’da yaşanan büyük salgınlar ve “kara ölüm” başlıkları gelir. Oysaki Osmanlı İmparatorluğu da uzun yıllar bu hastalıkla mücadele etmek zorunda kalmıştı. Nükhet Varlık’ın “Akdeniz Dünyasında ve Osmanlılarda Veba” kitabı bu açıdan oldukça ilginç belgeler sunuyor. Veba, yüzyıllar boyunca milyonlarca insanın ölümüne neden olmuştu. Karanlık ve pis yerlerde türeyen veba mikrobu bitler ve fareler aracılığıyla insanlara bulaşıyordu.
[Devamı]
Büyük yalanlar çağında Afganistan
Nihat Ali Özcan, Dr.
14 Aralık 2019
Hafta başı Washington Post gazetesinde yayımlanan çok sayıda gizli belge ABD’nin Afganistan savaşının çıkmaza girdiğini gösteriyor. İlginç olan şu: Raporları kaleme alan üst ve orta düzey asker ve diplomatların tamamı Afganistan’da işlerin yolunda gitmediğini belirtirken, 18 yılın sonunda savaşın çıkmaza girdiğini açıkça ifade ediyorlar. Örneğin, 2013-2014 yıllarında Afganistan’da danışmanlık yapan Albay Bob Crowley şunları yazıyordu: “En iyi resmi ortaya koymak için tüm veriler değiştirildi. Örneğin anketler tamamen güvenilmezdi ancak yaptığımız her şeyin doğru olduğunu belirtecek şekilde düzenlendi” demektedir.
[Devamı]
Ezberleri bozun lütfen
Fatih Özatay, Dr.
13 Aralık 2019
Ezber şöyle: “Enflasyonu düşürmek, büyümeden feragat ederek ve daha fazla işsizlik yaratarak olur.” Faiz politikası açısından ima ettiği şu: “Büyüme oranı düşükse, enflasyon hedefin çok üzerinde olsa da, Merkez Bankası (MB) bu sapmayı sineye çekecek şekilde politikasını oluşturmalı. Faiz yeterince hızlı düşürülürse, mevduat ve kredi faizleri düşer, lira reel olarak bir miktar değer kaybeder. Tüketim, yatırım, ihracat ve dolayısıyla büyüme artar.”
[Devamı]
Mevzubahis olan büyümeyse enflasyon teferruattır
Fatih Özatay, Dr.
12 Aralık 2019
Şu savı sık sık duyuyoruz. “Tamam, enflasyon da önemli ama işsizlik oranı çok yüksek. Politika faizi düşürülmezse işsizlik yüksek düzeylerde kalmaya devam eder” şeklinde özetlenebilecek bir sav ileri sürülüyor genellikle. Ya da “bize büyüme lazım; biraz enflasyon da oluversin” şeklinde de söyleniyor. Biraz uç bir yorumla, “mevzubahis olan büyümeyse enflasyon teferruattır” şeklinde de özetlenebilir bu sav.
[Devamı]
