Kredi kartı kullanımında atılan taklalar
Fatih Özatay, Dr.
18 Ekim 2023
Seçimden sonra göreve başlayan yeni Hazine ve Maliye Bakanı, Türkiye’nin rasyonel bir ekonomi politikasına dönmek zorunda olduğunun altını çizmişti. Alınan kararlarla, en azından maliye ve para politikasında rasyonele dönüş yoluna girdiğimiz görülüyor. Ancak oldukça zorlu bir yol olduğu açık. O kadar çok mıntıka temizliği yapılması gereken alan var ki.
[Devamı]
Finansman sorunu sürüyor: Şimdilik mi?
Fatih Özatay, Dr.
13 Ekim 2023
Dün basında, Hazine ve Maliye Bakanı’nın büyük uluslararası finans kurumu temsilcileriyle yaptığı görüşmede, temsilcilerin, özellikle, rasyonele dönüşü hedefleyen programdan tersine dönüş yaşanıp yaşanmayacağı üzerinde durdukları haberleri vardı. Son yazımda yer verdiğim Financial Times Türkiye incelemesinde ve IMF’nin son Türkiye notunda da aynı risk dile getiriliyordu. Bu vurgu yeni de değil; uzun bir süredir hem bu köşede hem de başka uzmanların analizlerinde bu riskin altı çiziliyor ve bir U-dönüşün olmayacağına Türkiye ekonomisi ile ilgilenenlerin ikna edilmesinin gerekli koşul olduğu belirtiliyor.
[Devamı]
Tersinemez mi değil mi?
Fatih Özatay, Dr.
11 Ekim 2023
“İleriye ilişkin belirsizliklerin, önünü görmeyi zorlaştırarak planlama ufkunu daraltmasının yatırımları olumsuz etkilemesinin temel nedeni, yatırımların ‘tersinemez olması -terse çevrilemezlik özelliği.”
[Devamı]
Bir çırpıda değişmeyeceğine göre
Fatih Özatay, Dr.
04 Ekim 2023
Pazar günü İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi Eylül değerleri açıklandı. Bu yazı gün yüzüne kavuştuğunda (3 Ekim) TÜİK de Eylül tüketici enflasyonunu kamuoyuna duyuracak. Umarım son iki ayda olduğu gibi ‘resmi enflasyon’ söylemine gerek kalmaz ve açıklanan istatistiklere güven duyulması yolunda bir adım daha atılır.
[Devamı]
Üç soru üç yanıt
Fatih Özatay, Dr.
29 Eylül 2023
✔ Makro değişkenlerin eğilimlerinde keskin dönüşlerin yaşandığı dönemlerde, bir yıl öncesi ile yapılan karşılaştırmalar yararlı olmayabiliyor. Oluşması beklenen yeni eğilimi daha iyi sergileyebilmek için bir çeyrek ya da bir ay öncesine kıyasla değişimlere bakmak gerekebiliyor.
[Devamı]
Çok düşük reel ücret sorunu
Fatih Özatay, Dr.
27 Eylül 2023
Cuma günü, New York Times’daki köşesinde, ekonomi alanında Nobel ödülü olan Paul Krugman otomotiv işçilerinin ABD’deki grevini ele almış. Genelde sanayi sektöründe özelde de bu işkolunda reel ücretlerin yıllardır baş aşağı gitmesine dikkat çekiyor. Bu olgu ile ABD’de sendikaların gücünü kaybetmesi ve toplam işçilerin sendikalı olanların payının giderek azalması arasında bir bağ kuruyor. İşçilerin daha iyi pazarlık yapacak hale gelmeleriyle daha iyi işler yaratılabileceğini vurgulayarak yazıyı sonlandırmış.
[Devamı]
Politika faizi yüzde 25 mi yüzde 40 mı?
Fatih Özatay, Dr.
22 Eylül 2023
✔ Politika faizini bir an önce 2024 sonu hedefi ile uyumlu bir düzeye yükseltmek gerekir. Yüzde 38 civarındaki 2024 sonu enflasyonu ile uyumlu politika faizini yüzde 40 olarak alabiliriz. Son yazım şöyle bitiyordu: “2022’de normal yollarla -net hata ve noksan ile TCMB rezervi dışında kalan finansman kalemleriyle- cari açığımızı finanse edemedik. Bu yılın ilk yedi ayında bu sorun artarak sürdü. Cari işlemler açığımız 42,3 milyar dolar iken normal yollarla bulabildiğimiz finansman 19,4 milyar dolarda kaldı. Bu sorunu bir an önce aşmamız gerekiyor. Aşmamız için ise mutlaka politika-mevduat-kredi faizlerinin normale -enflasyon ile uyumlu düzeylere- çıkmaları şart ama yeterli değil.”
[Devamı]
15 Eylül: Bir yıldönümü
Fatih Özatay, Dr.
20 Eylül 2023
Geride bıraktığımız cuma günü küresel krizin tam anlamıyla patlak vermesine yol açan gelişmenin yıldönümüydü. 15 Eylül 2008’de ABD finans kurumu Lehman Brothers iflas başvurusunda bulunmuştu. Kriz süreci çok daha önce başlamıştı ama bu başvuru finansal piyasalarda tam anlamıyla bomba etkisi yapmış ve kriz hızla büyüyerek tüm dünyaya yayılmıştı
[Devamı]
Potansiyel işsizlik oranını değiştirmek
Fatih Özatay, Dr.
13 Eylül 2023
Dün, Temmuz ayına ait üç önemli veri açıklandı: Ödemeler dengesi, sanayi üretimi ve işgücü. Ödemeler dengesinde dikkat çekici unsur, normal yollardan sermaye girişleri ile -ki toplamı 3,9 milyar dolar- 5,5 milyar dolara yükselen cari işlemler açığının finanse edilememesiydi. Finansman, hem de fazlasıyla, ‘net hata noksan’ kaleminden sağlandı. İlginç olan, seçim öncesindeki üç ayda (Mart-Mayıs) net hata noksan kaleminden 15,2 milyar dolar çıkış varken, seçim sonrasındaki iki ayda (Haziran ve Temmuz) 12,6 milyar dolar giriş olması. Seçimden hemen önce ve hemen sonra bu tür hareketlerin başka seçimlerde de yaşanıp yaşanmadığı -elbette olası nedenleriyle- ilginç bir araştırma konusu olabilir. Takvim ve mevsim etkisinden arındırılınca, sanayi üretiminde ise bir ay öncesine kıyasla yüzde 0,4 ora
[Devamı]
Kur korumalı mevduatın maliyeti
Fatih Özatay, Dr.
07 Eylül 2023
✔ Lira cinsi KKM, Hazine’de iken doğrudan bütçeye yük getiriyordu. TCMB’ye geçince bu sefer dolaylı yoldan yük getiriyor. Tuzu kuru KKM sahibine bütçeden önemli bir gelir transferi yapılınca gelir dağılımını bozucu bir politika olarak karşımıza çıkıyor. Hangi ülkede? Çalışanların yarısından fazlasının asgari ücrete çalıştığı ülkede.
[Devamı]
