Ya kadınlarımız da iş aramaya başlarsa?
Fatih Özatay, Dr.
14 Haziran 2024
Hafta başında açıklanan (mevsim etkisi giderilmiş) işsizlik oranı Aralık 2012’den bu yana gözlenen en düşük işsizlik oranı: Yüzde 8,5. Mevcut ölçüm yöntemi ile açıklanan işsizlik verisi Ocak 2005’e kadar gidiyor ve kayıt dışı çalışanları da kapsıyor). O tarihten bu yana gerçekleşen en düşük işsizlik oranı Temmuz 2012’de: Yüzde 8. En geniş tanımlı işsizlik oranı -atıl işgücü- ise çok daha yüksek düzeylerde seyrediyor. Şu anda yüzde 27,2. İşsiz sayısının yanı sıra, tam zamanlı çalışmayan ama iş olsa tam zamanlı çalışacak olanlarla iş aramayıp iş önerilirse çalışacak kişileri de kapsıyor.
[Devamı]
Nisanda cari açığın finansmanında yine sorun yaşandı
Fatih Özatay, Dr.
12 Haziran 2024
Dün üç önemli veri açıklandı. İşsizlik oranı bir ay öncesine kıyasla 0,1 puan azalarak yüzde 8,5 oldu. Geniş tanımlı işsizlik -atıl işsizlik- oranı ise yüzde 27,2 olarak gerçekleşti. Dikkat çekici olan, bu oranın bir ay öncesine kıyasla 3,1 puan artmasıydı. Aydan aya belirgin oynamalar gösterebiliyor işgücü verileri, ancak yine de oldukça yüksek bir artış bu. Dikkatle izlemek gerekiyor. Atıl işsizlik oranı keskin biçimde artarken, sanayi üretiminde de bir ay öncesine kıyasla yüksek bir düşüş yaşandı nisan ayında: Yüzde 4,9.
[Devamı]
Yönetim yerine Anayasa Mahkemesi yapısal reform yaptı
Fatih Özatay, Dr.
07 Haziran 2024
Bu köşede sık sık uygulanmakta olan programın önemli eksikleri olduğunu belirttim. Türkiye’yi bir üst lige terfi ettirecek önemli reformlardan söz etmiyordum; daha mütevazi -makroekonomik istikrarı sağlayacak adımların atılmasının gerekliliğinin altını çiziyordum: TÜİK’in kurumsal yapısının değiştirilmesi ve son yıllarda açıkladığı istatistiklerin TÜİK uzmanları ile kurum dışından uzmanların yer aldığı bir heyetçe incelenmesi, ihale yasasının değiştirilmesi ve Merkez Bankası’nın politik bağımsızlığının 2001’deki yasaya dönülerek ona iade edilmesi.
[Devamı]
Farklı enflasyon ölçümleri ve güven
Fatih Özatay, Dr.
05 Haziran 2024
Yıllık tüketici enflasyonu beklenen düzeyde gerçekleşti. Noktadan sonra iki haneye kadar şöyle: Yüzde 75,45. Uygulanmakta olan program oldukça eksik; sadece makroekonomik istikrarı sağlamaya yönelik bazı adımlar var. Onun da bütçe açığı kısmında önemli sorunlarla karşı karşıyayız. 2021 Eylül’ündeki gibi saçma ve de çok maliyetli yeni bir deneye kalkışılmazsa, program bu haliyle bile enflasyonda belirgin bir düşüş sağlayacak. 2024 sonu için hedef olduğu söylenen yüzde 38 düzeyine inmese bile yüzde 40’ın biraz üzerinde gerçekleşirse önemli bir yol alınmış olacak. Elbette bu da çok yüksek olacak ama yüzde 75 ile karşılaştırıldığında sevineceğimiz açık. Sonrası ise ne tür ek adımlar atılacağına bağlı.
[Devamı]
Sabır lütfen
Fatih Özatay, Dr.
31 Mayıs 2024
Son haftalarda Merkez Bankası’nın net dış varlıklarında belirgin bir artış gözleniyor. Grafikte, net dış varlıkların Ocak 2021’in ilk haftasından bu yana gelişimi var. Net dış varlıklar grafikte swaplardan da netleştirilmiş halde gösteriliyor. Yerel seçim öncesinde net dış varlıklar eksi 75 milyar dolara kadar inmişti. Sonrasında keskin bir artış gözlendi ve 27 Mayıs itibarıyla yaklaşık eksi 12 milyar dolara yaklaştı. Dolayısıyla, uygulanmakta olan eksik ekonomi programının ta başından beri karşı karşıya olduğu önemli bir sorunun giderek etkisini kaybedeceği bir süreç yaşıyoruz. Sadece dış varlık olarak bakıldığında ise karşımıza 27 Mayıs itibarıyla 145 milyar dolar tutarında bir büyüklük çıkıyor. Bir yıl içinde ödenecek dış borçla -ki 232 milyar dolar, karşılaştırıldığında hala alınacak b
[Devamı]
Ekonomik güvenlik
Fatih Özatay, Dr.
29 Mayıs 2024
Geçenlerde iktisatçı olmayan ama ekonomideki durumla da yakından ilgilenen birkaç arkadaşla sohbet ediyorduk. Güvenlik açısından Türkiye’nin önemli ekonomik sorunlarının neler olduğu gündeme geldi. Hangi göstergeler bu sorunları iyi yansıtırdı?
[Devamı]
Faiz ne zaman düşürülecek?
Fatih Özatay, Dr.
24 Mayıs 2024
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) bugün 14’te faiz kararını açıklayacak. Sanıyorum bir değişiklik bekleyen yok; yüzde 50’de kalacak politika faizi. Asıl ilginç gelişmeler, Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde, bankalara Türk Lirası verip karşılığında döviz aldığı swap tutarında ve bu iki işlemin bir sonucu olarak ortaya çıkan likiditede yaşanıyor. Bunların sonucunda para piyasası faizinin politika faizinden aşağıya doğru sapması ihtimali var.
[Devamı]
Enflasyonda en kötünün geride kalmasına az kaldı
Fatih Özatay, Dr.
22 Mayıs 2024
3 Haziran Pazartesi günü açıklanacak Mayıs enflasyonu bu yılın en yüksek yıllık enflasyonu olacak. Sonraki aylarda belirgin bir düşüş gözleyeceğiz. Özellikle de Temmuz ve Ağustos aylarında. Bu olumlu gelişmenin ilk nedeni ‘teknik’: 2023’ün Haziran-Eylül aylarında, 2003-2022 döneminin aynı aylarında gerçekleşen ortalama aylık enflasyonlara kıyasla aylık enflasyonlar çok yüksek oldu. Grafikte var ama bir de değerleri vereyim. Her ay için ilk değer 2003-2023 döneminin ortalamasını yansıtmak üzere (%): Haziran: 0,4 / 3,9; Temmuz: 0,4 / 9,5; Ağustos: 0,5 / 9,5 ve Eylül: 1,2 / 4,8.
[Devamı]
2021’deki tasarruf paketinin benzerine neden ihtiyaç duyuldu?
Fatih Özatay, Dr.
17 Mayıs 2024
Hem bu yıl hem de gelecek yıl -program sürdürülürse- Türkiye ekonomisinin makro istikrar açısından temel sorunu bütçe açığı olacak. Eylül 2023’te açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) 2024 için öngörülen bütçe açığı GSYH’nin yüzde 6,4’ü düzeyindeydi. Bu yüksek bir bütçe açığı. Bir kısmı Mayıs 2023 seçimleri öncesindeki uygulamaların 2024’e ve elbette sonrasına da aktarılan mirasından kaynaklanıyor. Bir kısmı ise deprem harcamalarından. İlki bir zorunluluk değildi ama ikincisi bir zorunluluk.
[Devamı]
Bütçe açığı için küçük bir adım da niyet olarak büyük bir adım mı?
Fatih Özatay, Dr.
15 Mayıs 2024
Bütçe açığının önlem alınmazsa oldukça yüksek düzeylere çıkması bekleniyordu. 2 Mayıs’ta yayımlanan TEPAV raporunda bu düzey GSYH’nin yaklaşık yüzde 8,3’ü olarak belirtiliyordu. Merakla beklenen önlemler dün açıklandı. Dört ana başlık var: Tasarruf artırıcı önlemler, harcama kısıcı önlemler, kamu yatırımlarını öncelik sırasına koyan ve kısılan bazı harcamaları öncelikli yatırımlara yönlendiren önlemler ile alınan önlemlere uyulmasını sağlamayı amaçlayan bir izleme sistemi.
[Devamı]
