Sıfır reel faiz meselesi
Fatih Özatay, Dr.
30 Haziran 2011
Bankalardaki mevduatın milli gelire oranı şu andaki düzeyinde değil de 1980 öncesindeki düzeyinde kalsaydı ne olurdu? Biraz geçmişe gideyim: Bankalardaki toplam mevduatın milli gelire oranı 1970-79 döneminde ortalama yüzde 14.5 düzeyindeydi. Bu değer 1980-89 döneminde yüzde 18.7, 1990-99 döneminde ise yüzde 23.2 oldu. 2007 yılında aynı oran yüzde 43.3, 2009 yılında ise yüzde 55.8 düzeyindeydi.
[Devamı]
Nasıl oluyor da oluyor? Faiz ve kur - 4
Fatih Özatay, Dr.
29 Haziran 2011
Dizinin bu bölümündeki dördüncü yazıda biraz da döviz kurunun nasıl belirlendiğini açıklamaya çalışan iktisat kuramlarının başarısızlıklarından söz edeceğim. Kuramın en zayıf olduğu alanlardan biri bu. Buna karşın döviz kurunun şu ya da bu değeri alması 'gerektiği' konusunda sıklıkla açıklamalar duyuyoruz. O açıklamaları yapanlar kendi çıkarları doğrultusunda döviz kurunun olması 'gerektiği' yeri söylemiyorlarsa, demek ki iktisatçıların bilmedikleri modelleri bazı var. Ya da çok bilinen, ama doğruluğu kanıtlanamayan bir ilişkiye dayanıyorlar: Satın alma gücü paritesi. Ondan başlayayım işe.
[Devamı]
Yurtdışındaki gelişmeler ve kredi talebi
Fatih Özatay, Dr.
28 Haziran 2011
Dünyanın içinde bulunduğu duruma bağlı olarak işadamlarının daha temkinli olacakları yönünde sinyaller gelmeye başladı.Yunanistan'a daha önce açılan kredinin bir kısmının serbest bırakılması ve Avrupa Birliği'nce kararlaştırılan ek kredinin verilmesi için komşunun almayı planladığı bütçe önlemlerinin parlamentoda kabul edilmesi gerekiyor. Oylamanın çarşamba günü yapılması bekleniyor. 300 üyeli parlamentoda iktidarın 155 sandalyesi var. Ancak, haberlere göre, iktidar partisinden bazı milletvekilleri planlanan önlemlere karşı olduklarını açıkladılar. Bir de 48 saatlik genel grev söz konusu. Yine de muhalefetten bazı milletvekillerinin desteği ile önlemlerin kabul edileceği bekleniyor. Umuluyor demek daha doğru olacak. Yunanistan tedirginliği
[Devamı]
Akademik hayata ilişkin bazı gözlemler - 4
Fatih Özatay, Dr.
25 Haziran 2011
Üniversiteleri 'araştırma' üniversiteleri ve 'diğerleri' olarak ayırmak yararlı olacak. Çok sayıda üniversite, 'üniversite' adına bütünüyle zıt bir şekilde içine kapanık durumda. Özellikle kendi doktora programları olan büyük üniversiteler arasında böyle nitelendirilebilecekler var. Başka üniversitelerde yetişmiş öğretim üyelerini bünyelerine almak için özel bir çaba göstermedikleri anlamına geliyor bu olgu. Sadece bu da değil; yurtdışına doktora yapmak için genç öğretim üyesi adayı da göndermiyorlar. Yurtdışındaki konferanslardan geçtim, yurtiçindeki konferanslarda da konuşmacı olarak pek ortada görünmüyor bu tür üniversitelerin mensupları.
[Devamı]
BDDK'nın kararlarına farklı bir bakış
Fatih Özatay, Dr.
23 Haziran 2011
BDDK'nın son aldığı kararların yanlış olduğunu söylemiyorum. Vurguladığım, etkiyi arttırıcı bir karar almamış olması. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) son kararları üzerine son üç gün içinde çok sayıda haber ve yorum çıktı. Alınan kararlar, taşıt ve konut kredileri dışında kalan tüketici kredilerine ve kiralama işlemlerine ilişkin. Bu kararlarla birlikte söz konusu kredilerin faiz oranlarında bir miktar artış olacağı, bu artışın da kredi talebinin artış hızını olumsuz yönde etkileyerek (arzulandığı gibi) kredi genişlemesini sınırlayacağı belirtiliyor. Bu iddiaların ne ölçüde geçerli oldukları başka bir yazı konusu.
[Devamı]
Nasıl oluyor da oluyor? Faiz ve kur-3
Fatih Özatay, Dr.
22 Haziran 2011
Diziye kaldığım yerden devam ediyorum. Faiz ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi incelerken, faiz haddinin neden değiştiğini anlamak çok önemli. Faiz haddini 'riskli faiz' ve 'risksiz faiz' diye ikiye ayırmak gerekiyor. İkisi arasındaki farkın temelde iki belirleyicisi var. Bir: Yurtiçinde uygulanan politikalar ve siyasi durum nedeniyle risk algılamasındaki değişiklikler. İki: Yurtiçinde bir değişiklik olmasa bile yurtdışı mali yatırımcıların küresel nedenlerle risk alma iştahlarındaki azalma. Elbette bu gelişmelerin döviz kuruna da önemli etkileri oluyor.
[Devamı]
Finansal istikrar komitesi
Fatih Özatay, Dr.
21 Haziran 2011
Finansal İstikrar Komitesi koordinasyon açısından iyi bir fikir gibi görünse de biraz deşince hiç de iyi bir fikir olmadığı görünüyor.Seçimden birkaç hafta önce Finansal İstikrar Komitesi kurulduğu açıklandı. Komite, bir istisna ile -kimse alınmasın diye- harf sırasına göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Merkez Bankası (MB), Sermaye Piyasası Kurumu (SPK), Tasarruf Sigortası Mevduat Fonu (TMSF) ve Hazine'den (çok şükür ki kısaltmaya gerek yok) oluşuyor. İstisna, fark ettiğiniz gibi Hazine'ye ilişkin. Nedeni basit: Aksi takdirde 'çok şükür ki' demenin bir anlamı olmayacaktı; siz değerli okuyucularıma kısaltmalardan nefes nefese kaldığım izlenimi bırakmak için Hazine'nin en sonda yer alması gerekiyordu. Koordineli uygulama
[Devamı]
Akademik hayata ilişkin bazı gözlemler-3
Fatih Özatay, Dr.
18 Haziran 2011
Araştırma üniversitelerindeki öğretim üyelerinin yıllık ders yükünün normal koşullarda dördü geçmemesi gerekiyor. Son iki cumartesi ele aldığım sorunlar ile öğretim üyelerinin bir dönemde verdikleri ders sayısı arasında ilişki var. Araştırma üniversitesi niteliğindeki bir üniversitede genellikle yılda dört ders yükü oluyor öğretim üyelerinin. Öğretim üyesinin gösterdiği araştırma performansına, kimi zaman da bölümdeki koşullara bağlı olarak bu sihirli dört sayısı değişebiliyor; üçe inebiliyor ya da beşe, bazen de altıya çıkabiliyor.
[Devamı]
Önümüzdeki dönemin ekonomi politikası nasıl şekillenebilir?
Fatih Özatay, Dr.
15 Haziran 2011
Yazı dizisine bu haftalık ara veriyor ve "Seçim sonrasında bizi nasıl bir ekonomi politikası bekliyor?" sorusunun yanıtının peşine düşüyorum. Bu soruya yanıt verebilmek içim kısa ve uzun dönem ayrımı yapmak, küresel koşullardaki olası değişiklikleri ele almak ve yeni hükümeti kuracak olan AKP'nin ekonomi alanındaki söylemine ve geçmiş performansına bakmak gerekiyor.
[Devamı]
Alışılageldik para politikası nedir?
Fatih Özatay, Dr.
14 Haziran 2011
BDDK işin içine girmezse ne olur? Merkez Bankası tek ara hedef (enflasyon) ile yetinmek zorunda kalır.Seçim sonrasındaki olası para politikasına ilişkin dünkü yazım çok uzadı; asıl yazacağımı -para politikasını- tam açamadım. Şöyle demiştim: "... Maliye politikası sıkılaştırılacaktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da devreye girerek bankaların kredi artış hızını frenleme yolunda önlemler alacaktı. Bu iki önemli destekle, 2010'un ikinci yarısından itibaren uygulanagelen para politikası daha alışılageldik bir para politikasına bırakacaktı yerini. Aklın yolu biridir; bunların yapılacağını düşünüyorum." Kredi genişlemesi aşağı çekilebilir
[Devamı]
