'Ne yapalım, kazan ölüverdi' yaklaşımı da yanlıştır
Güven Sak, Dr.
07 Ekim 2008
Bayramı, Amerika Birleşik Devletleri'nin iktisadi krize müdahaleye ilişkin nasıl bir politik karar alma süreci içinde olduğunu izleyerek geçirmiştik. Bu hafta sonu ise sıra Avrupa'daydı. Bakalım Avrupa Birliği'nin politik karar alma süreci nasıl işleyecek ya da acaba işleyebilecek mi? Baksanıza, hafta sonu Paris'te yapılan dörtlü zirveden bir karar çıkmadı. Biz şimdi Hypo Real Estate, Fortis ve Dexia gibi "ufak" örneklere bakıyoruz. İş daha bu düzeydeyken karar alamayanlar, bakalım, mesele büyüdükçe, ne yapacaklar? Göreceğiz. Almamız gereken ilk ders şudur: İktisadi krize müdahale politik bir karardır. Siyasetçilere düşen bir görevdir. İsterseniz buradan Türkiye'ye dönelim. Türkiye, bu günlerde, "evet evet, dün kazanın doğurduğuna inanmış, iman etmiştik, şimdi de öleceğine ina
[Devamı]
Bizi koruyan, finansal sistemimizin ilkelliği ve faiz oranlarının yüksekliği
Güven Sak, Dr.
04 Ekim 2008
Bugünlerde ABD'de en zor işlerden biri yatırım danışmanı olarak akıl vermek olmalı. Öyle ya, kocaman şirketler bugün varlar, yarın yoklar. Peki, bu durumda zor olan, yatırım danışmanı mı yoksa servet sahibi mi olmaktır? İsterseniz bugün bu minval üzerinden gidelim. Üç soru ile yola çıkmaya hazır mısınız? Birinci soru şöyle olsun: "Yatırımcılar neden hata yaptılar?" Yatırım danışmanlarının bir sürü modelleri vardı, ama herhalde bir şeyleri eksikti ki, böyle oldu. Acaba neleri eksikti? İkinci soru da şöyle olabilir mi, acaba? "Şimdi eksik olan tamamlandıktan sonra, bundan sonra böyle bir felaket herhalde olmaz, değil mi? Üçüncü soru ise şöyle olsun: "Orada olup da burada olmayan ve de bizim gibi ülkelerin finansal sistemlerini koruyan nedir?" Buyurun bakalım. Öncelikle bu dönemde
[Devamı]
Telaşa mahal yoktur
Güven Sak, Dr.
03 Ekim 2008
Amerikan Kongresi hala "Krizle Mücadele Planı" üzerinde çalışıyor. Doğrusu ya, bu haftanın tedirgin bekleyiş atmosferine karşın, biz, siyasetin işlevini büyük bir dikkatle ve başarıyla yerine getirdiğini düşünüyoruz. İsterseniz bugün önce niye "telaşa mahal yok" kanaatindeyiz onu açıklayalım, sonra da neden "bu iş burada bitmez" onun altını bir kez daha kısaca çizelim. Amerikan Kongresi'nden bu hafta çıkacak "krizle mücadele yasası" son derece gereklidir ama bu krizin aşılması için yeterli değildir. Yeterli şart konut piyasasının yeniden işlemeye başlamasıdır. Gelin bir bakalım. Öncelikle, bu hafta, Kongre'de olup bitenlere rağmen, telaşa mahal yoktur. Temsilciler Meclisi'nin az farkla planı reddetmesi bile bir işlev gördü. Temsilciler Meclisi'nin planı reddetmesinin ardından,
[Devamı]
Krizle mücadele planı, üç sayfadan yüz on sayfaya çıkarken şekillenmektedir
Güven Sak, Dr.
30 Eylül 2008
İyi bayramlar, efendim. Ramazan bayramı denmesi gerektiğine inananların da, Şeker Bayramı diyenlerin de bayramı kutlu ve de mübarek olsun. Bayram bayramdır, adına ne dediğiniz önemli değildir. Bugün, konumuz yine bankacılık krizi. Daha doğrusu, şekillenmekte olan krizle mücadele planı. Atlantik'in ötesinde ortam gayet hareketli ve de hararetli, bu bayram süresince. Rehavete kapılmanın değil, en çok uyanık olmanın zamanıdır. Gerçi biz fevkalade hazır olduğumuz için, istirahata çekilebiliriz elbette. Biz yine de devam edelim. Geçen pazar yapılmasında fayda olan, bu pazar itibariyle, en sonunda, tamamlandı. Amerikan hükümeti ile Amerikan Kongresi uluslar arası bankacılık krizine müdahale edecek bir plan üzerinde anlaştı. Şimdi üzerinde anlaşmaya varılan plan, Kongre'nin iki meclis
[Devamı]
1907 bankacılık krizinden 2007'ye değişen nedir
Güven Sak, Dr.
27 Eylül 2008
Amerikan merkez bankacılığının başlangıç noktasında bir bankacılık krizi vardır. Sene 1907'dir. Aradan 100 yıl geçtikten sonra bugün ortada yeni bir bankacılık krizi vardır. Öyle anlaşılmaktadır ki, Amerikan finansal sisteminin yeni yapısını da 2007 bankacılık krizi belirleyecektir. Müsaadenizle bugünü genel bir değerlendirmeye ayıralım. Sorumuz son derece basittir: 1907'den 2007'ye değişen nedir? Arada bir sürü bankacılık krizi de olduğu düşünüldüğünde, 2007 krizini aradakilerden ayıran nedir? Bunu görebilmenin yolu, öncelikle 2007 krizine zemin hazırlayan, finansal piyasalardaki kurumsal değişiklikleri iyi kavramaktır. Yangının bu kadar hızlı ve bu kadar yoğun bir biçimde yayılabilmesine imkân tanıyan o kurumsal değişikliklerdir. İkinci olarak ise 2007 krizini neyin tetiklediğ
[Devamı]
Amerika'da bankacılık krizinden demokrasi dersleri çıkarmak gerekir
Güven Sak, Dr.
26 Eylül 2008
Amerika'da bir bankacılık krizi var. Bir süre önce de bizde vardı. Hatırlayın çok zaman önce değil. Bundan yaklaşık yedi yıl önce. Amerika'da ilgili otoriteler her gün bir çözüm yolu bulmaya çalışıyorlar. Geçen hafta sonu işler yine hızlanmıştı. Amerikan Hazinesi "sorunlu varlıklar"ı satın alacak bir fonların fonunu kurmak üzere karar verdi. Doğrusu ya, fikir iyiydi. Amerikan hazinesi "iyi banka", "kötü banka" ayrımını kesinlikle sona erdirecek bir adım atacaktı. Bu amaçla, kamu parasıyla oluşturulacak bu fonların fonu bankalar hakkında kuşku uyandıran "sorunlu" varlıkları kendi bilançosuna aktaracak, karşılığında kamu menkul kıymetleri verecekti. Kamu kaynaklarının kullanılması, siyasetin devreye girerek, kaynak dağılımına ilişkin "siyasi" bir karar vermesini gerektiriyordu. İş
[Devamı]
Bankacılık krizinde halen çözüm aşamasında değiliz
Güven Sak, Dr.
23 Eylül 2008
Cumartesi akşamı, Amerikan hazinesinin, finansal piyasaları istikrara kavuşturmak için tasarladığı kurtarma planına ilişkin yasa taslağı Amerikan Kongresi'ne sunuldu. Hafta sonu Referans'ında yazdığımız gibi bir aşamayı kapatıp bir başka aşamaya geçiyoruz. ABD'deki bankacılık krizinde, teşhis aşamasından tedavi aşamasına geçeceğiz her şey yolunda giderse. Kongre'nin seçime giderken acil yasa çıkarması olağandışı bir dönemde olduğumuzu gösteriyor. Olağandışı dönemler olağandışı tedbirleri gerektirir. Zaman, öyle, "serbest piyasa böyle mi işlermiş" türünden anlamsız yorumları dinleme zamanı değil, bir an önce daha büyük bir hasar vermeden, yangını kontrol etme zamanı. Kongre'ye önerilen yasa taslağı, geçen haftanın hatalarının, bir dereceye kadar, doğru anlaşıldığını gösteriyor. P
[Devamı]
Şişman kadın sahne almaya hazırlanıyor
Güven Sak, Dr.
20 Eylül 2008
Beklenen oluyor. Şişman kadın sahne almaya hazırlanıyor. "O şarkısını bitirmeden bu perde inmez" diyorduk. Bakın o şimdi sahne almaya hazırlanıyor. Bu hafta sonunun haberi galiba bu olacak. İş sonunda doğru bir mecraya giriyor. Siyaset, başlayan yangını, kaybeden ve kazananları belirleyerek, bitirmek üzere devreye giriyor. Piyasalarda cuma günü başlayan rahatlama havası, şişman kadının sahne almak üzere son hazırlıkları bitirdiğini gösteriyor. Bakalım bu hafta sonu Washington'da ne olacak? Bakalım şarkının ilk nağmeleri yorgunluğumuzu alıp, rahatlamamızı sağlayacak mı? Bakalım şarkı beğenilecek mi? Meseleleri merak edenleri aşağıya bekleriz, efendim. ABD'nin başkentinde her hafta sonu hepimizi yakından ilgilendiren bir dizi karar alınıyor birkaç haftadır. Piyasaların kapalı old
[Devamı]
Nedir bu yüzde 79,9'un sırrı?
Güven Sak, Dr.
19 Eylül 2008
Bugün gündeme farklı bir açıdan bakabilir miyiz? Son günlerdeki açıklamalar bir "Bunları biliyor muydunuz?" yazısını galiba gerektiriyor. Bakın bakış açınız nasıl genişleyecek. Bunları bilmenizde fayda vardır efendim! Son günlerde ortada sihirli bir oran dolaşıyor. Dikkat ediyor musunuz? ABD hükümeti Fannie Mae ve Freddie Mac'in yönetimini kayyuma devretti. Bu arada ilgili şirketlerde yüzde 79,9'luk bir pozisyon aldığını açıkladı. Aynı durum geçen gün Amerikan Merkez Bankası (FED) açıklamasında da vardı. Ne diyordu FED açıklaması? Dev sigorta şirketi AIG'nin yüzde 79,9'luk hissesi, verilen 85 milyar dolarlık kredi ile FED'e geçmişti. Şimdi bunları okuyunca, merak etmiyor musunuz: Nedir bu yüzde 79,9'un sırrı? Bu, soruların birincisidir. İkincisi, tüm bu şirketlerin borçları artı
[Devamı]
Delik kovaya likidite, Lehman ve Merrill'i kurtarmadı
Güven Sak, Dr.
16 Eylül 2008
ABD Hazinesi geleneği bozmadı. Yine yoğun bir hafta sonu geçirdik. Bu hafta sonu da bir adım atıldı. Bir cuma akşamı toplantısı ile başlayan maraton pazartesi sabahı noktalandı. Amerikan sermaye piyasaları iki büyük kayıp verdi. Lehman Brothers iflas başvurusu yaptı. Merrill Lynch ise Bank of America tarafından satın alındı. Bu arada, Amerikan Merkez Bankası (Fed), likidite sağlama koşullarını bir kez daha yumuşattı ve de genişletti. Fed, zaten, gazoz kapakları ve eski gazeteler karşılığında kısa vadeli fonlama yapabileceğini açıklamıştı. Şimdi bunların yanı sıra, evdeki mandallar karşılığında da kredi verebileceğini duyurdu. Bu gelişmeler neye işaret ediyor? Şimdi ne oldu? Kriz artık çözüm yoluna girdi mi? Yoksa daha yeni mi başlıyoruz? Bize kalırsa hâlâ daha baştayız. Başlang
[Devamı]
