Kredi piyasasında iki asimetri
Fatih Özatay, Dr.
01 Eylül 2021
Kredi arzını etkilemeyi amaçlayan iki karar üzerinde çalışıldığına ilişkin haberler çıktı basında. İlki, Kredi Garanti Fonu (KGF) ile ilgiliydi ve şirketler kesimine kredi açılmasını kolaylaştıracak bazı imkânların devreye sokulmasının düşünüldüğü yönündeydi. İkincisi ise tüketici kredilerinin artış oranlarını sınırlamayı amaçlayan bir mekanizma üzerineydi. Açık ki toplam kredi arzı üzerine ters etkiler yaratacak iki karar söz konusu. Elbette haberler doğruysa.
[Devamı]
Üçüncü çeyrekte de yüksek üretim artışı mı?
Fatih Özatay, Dr.
27 Ağustos 2021
Son iki yazımda istatistiklerin ne kadar güvenilir ve kaliteli olduklarının önemi üzerinde durdum. Bu sorunu bir taraf bırakıp olası büyüme gelişmeleri üzerinde durmak istiyorum. Bu köşede daha önce yılın ikinci yarısında özellikle de son çeyrekte bir dönem öncesine kıyasla belirgin bir yavaşlama beklediğimi belirttim. Üçüncü çeyreğin ilk iki ayındaki veriler bu beklentimle uyumlu değil. Farklı bir ifadeyle, üçüncü çeyrekte de üretim tarafında işlerin yolunda gittiğine dair belirgin işaretler var.
[Devamı]
Veri sorunu deyip geçmeyin
Fatih Özatay, Dr.
25 Ağustos 2021
Türkiye’de yayınlanan verilerin kalitesi ve ne derece güvenilir oldukları artık yoğun biçimde tartışılıyor. Oysa birkaç yıl öncesine kadar böyle bir tartışma olduğunu hatırlamıyorum. Bu önemli bir ekonomik sorun ve ülkeye ilişkin risk algılamasına olumsuz etki yapıyor.
[Devamı]
TÜİK’e düşen görev
Fatih Özatay, Dr.
20 Ağustos 2021
Gelişmiş ülkeler ile Türkiye’yi kişi başına gelir düzeyleri açısından karşılaştıracağım. Amacım ‘büyük laflar’ etmek değil, sözü TÜİK’e getirmek. G7 ülke grubunu alıyorum: ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Kanada ve Japonya. Türkiye’nin (satın alma gücü paritesi ile ölçülen) kişi başına gelir düzeyine kıyasla bu ülke grubunun yine aynı şekilde ölçülen kişi başına gelir düzeyine oranı ile ilgiliyim. Grafikte 1980-2019 dönemi için bu oranın nasıl seyrettiği yer alıyor (kırmızı çizgi). 2020 pandemi yılı olduğu için dahil etmedim; zaten lafı getireceğim nokta açısından bunun önemi de yok.
[Devamı]
İtibar ve faiz
Fatih Özatay, Dr.
18 Ağustos 2021
ABD’de yıllık tüketici enflasyonu geçen yılın mayıs ayında sadece yüzde 0,5 düzeyindeydi. O tarihten bu yana sürekli yükseldi. Bu yılın mayıs ayında yüzde 5 oldu. Şimdi de yüzde 5,4 düzeyinde. Uzun vadeli enflasyon hedefi ise yüzde 2. Enflasyonun hedefin çok üzerinde seyretmesine karşın, bu gelişmenin fiyat istikrarı hedefi ile uyumlu olduğunu düşünüyor ABD yetkilileri. ABD Merkez Bankası (FED) “merak etmeyin, enflasyondaki yükseliş geçici; hedefimizle uyumlu bir düzeye düşecek yakında” mealinde açıklamalar yapıyor. Bu çerçevede de politika faizini yükseltmiyor. Elbette FED sadece fiyat istikrarını hedeflemiyor aynı zamanda da ‘maksimum’ istihdam hedefi de var. Ama sonuçta son dört aydır enflasyon, hedefe kıyasla oldukça yüksek bir düzeyde seyrediyor ve FED politika faizini yükseltmiyor. E
[Devamı]
Güven sorunu
Fatih Özatay, Dr.
13 Ağustos 2021
‘Malumun ilanı’ olacak ama yine de yazayım: Bir ekonominin sağlıklı işlemesi için, resmi istatistiklere güven duyulması hayati öneme sahiptir. Açıklanan istatistiklere şu ya da bu nedenle yaygın bir güvensizlik oluşması halinde o ekonomi çok sayıda sorunla yüzleşme riski ile karşı karşıya kalır.
[Devamı]
Muğlaklık
Fatih Özatay, Dr.
11 Ağustos 2021
Şu alıntı son Para Politikası Kurulu (PPK) Kararı’ndan: “Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli %5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi… enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir.” İlk bakışta oldukça açık: Hedefe ulaşıncaya kadar politika faizi enflasyonun üzerinde tutulacakmış. Ama bir dakika: Hangi enflasyon? Elbette tüketici enflasyonu da hangi tüketici enflasyonu? Politika faizi kararı açıklandığında TÜİK’in açıkladığı son enflasyon mu? Ekonomik birimlerin ileride oluşmasını beklediği enflasyon mu? TCMB’nin ilerisi için yaptığı enflasyon tahmini mi? Ne kadar ilerisi? Yılsonu? On iki ay sonrası?
[Devamı]
Sevimsiz tablo
Fatih Özatay, Dr.
06 Ağustos 2021
Salı günü temmuz ayı enflasyon verileri açıklandı. Durum hiç iç açıcı değil. Bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla tüketici fiyatları %19, üretici fiyatları ise %45 oranında arttı. Tarihsel verilerle karşılaştırıldığında da aynı iç karartıcı tablo ortaya çıkıyor. Enflasyonun ağırlıklı olarak tek haneli rakamlarda gerçekleştiği Ocak 2004-Aralık 2016 döneminde ortalama tüketici enflasyonu %8,3, üretici enflasyonu ise %7,7 olmuş. Ocak 2017’den itibaren tüketici enflasyonunun tek hanede kaldığı sadece dört ay var. Ocak 2017-Temmuz 2021 dönemi ortalama tüketici enflasyonu %14,1, üretici enflasyonu ise %20,5. Temmuz ayı değerleri bu ortalamanın çok üzerinde. Ayrıca, üretici enflasyonu tüketici enflasyonun 2,4 katı oldu.
[Devamı]
Bankacılık sektörüne odaklanmak gereği
Fatih Özatay, Dr.
04 Ağustos 2021
Bankacılık sektörü önümüzdeki dönemde yaşanacak gelişmelerin önemli belirleyicilerinden biri olacak. Bugün biraz daha yakından bakmak istiyorum bu sektöre. ‘Yakından bakmak’ derken ayrıntılı bir analizden söz etmiyorum. Özellikle dikkatimi çeken birkaç gösterge üzerinde duracağım.
[Devamı]
Mülteci meselesi ve verimlilik
Fatih Özatay, Dr.
30 Temmuz 2021
Mülteci olmak bir insanlık dramı. Sevdiklerini, toprağını, evini, işini bırakıp bilmediğin yerlere kaçmaya çalışmak. Çok çok zor olmalı. Öte yandan mülteci akını alan ülke açısından bakıldığında, ekonominizin gelişmişlik düzeyi ve ne kadar mülteci kabul ettiğiniz önemli. İlk yıllarda aynı sayıdaki mültecinin Almanya ekonomisine getirecekleri yük ile Türkiye ekonomisine getirecekleri yük farklı. Özellikle ‘ilk yıllarda’ dedim. Zira ilk yıllarda getirecekleri yükü zamanla avantaja dönüştürmek mümkün olabilir. Vakit geçirmeden eyleme koyacağınız bir planlamayla olur bu iş. Onların girişimciliklerinden (öyle ya kilometrelerce ötelerden ölümü göze alıp geliyorlar), kendi ülkelerindeki iş deneyimlerinden, hatta ana dillerinden zamanla yararlanmanın yollarını bulabilirsiniz.
[Devamı]
