Fiyat istikrarının önemi
Fatih Özatay, Dr.
29 Ocak 2021
Fiyat istikrarı denildiğinde sıfır düzeyinde bir enflasyon kastedilmiyor. Fiyat artışının her yıl %2 -hadi bizim için %3 olsun- civarında kaldığı bir ülkede fiyat istikrarı olduğu rahatlıkla söylenebilir. Yüzde 0 enflasyon ya da fiyatların sabit kalması istenilir bir durum değil. Çünkü bir ‘tık’ ötesi fiyat düşüşü demek; çok tehlikeli. Fiyatların sürekli düştüğü bir ortamda harcamalar erteleniyor. Bu da ekonominin daralması ve işsizliğin yükselmesi anlamına geliyor. Tıpkı 1990’larda Japonya’da yaşandığı gibi. Fiyat artışlarının sıfıra yaklaştığı bir dünya elbette Türkiye için bir hayal.
[Devamı]
2.2 kat zengin ama 18 kat destek veriyor
Fatih Özatay, Dr.
27 Ocak 2021
Dün, Güven Sak’ın yazısında yer alıyordu. Açıkladığı yeni destek paketiyle birlikte ABD’nin pandeminin başından bu yana vatandaşlarına verdiği doğrudan gelir desteği milli gelirinin yüzde 27’sine ulaşmış olacakmış. Türkiye’nin ise vatandaşlarına verdiği doğrudan gelir desteğinin boyutu milli gelirimizin yüzde 1,5’i kadar olduğu belirtiliyordu aynı yazıda.
[Devamı]
Hazine neden yurtdışında yüksek faiz ile borçlanıyor?
Fatih Özatay, Dr.
22 Ocak 2021
Salı günü Hazine Eurobond pazarında 3.5 milyar dolarlık tahvil sattı (borçlandı). Beş yıllık tahvilin getirisi yüzde 4.9, 10 yıllık tahvilin getirisi ise yüzde 5.95 oldu. Uzmanlar bu borçlanma maliyetinin beklenenden düşük olduğunun altını çiziyorlar ve başarılı bir borçlanma operasyonu gerçekleştirildiğini vurguluyorlar.
[Devamı]
Yüksek faiz çıkmazından çıkmak
Fatih Özatay, Dr.
20 Ocak 2021
2021 nasıl bir yıl olacak? Yanıtlaması zor bir soru. Çok fazla belirsizlik var. Belirleyici olacaklar listesinin başında elbette COVID-19 aşısı var. Yeterli sayıda vatandaşımızı aşılayabilecek miyiz? Bu sayıya kısa sürede ulaşabilecek miyiz? Hizmet sektörünü olumsuz etkileyen sosyal mesafe önlemlerinin ne kadar devam edeceği, turizm gelirlerimizin ne olacağı, ihraç ürünlerimize olan talebin nasıl şekilleneceği ve belirsizliğin ne ölçüde değişeceği verilecek yanıtlara bağlı. Kaldı ki sadece Türkiye’deki aşılama değil küresel ölçekteki aşılama da önemli.
[Devamı]
Göç tersine mi dönecek, yoksa başka diyarlara mı gidilecek?
Fatih Özatay, Dr.
15 Ocak 2021
Sanayi üretimi son on yılda ortalama yüzde 0.54 oranında artmış. Bu değer, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim verisinin aylık artış oranlarının ortalaması. Yıllık olarak yüzde 6,7’ye denk düşüyor. On yıl yerine son yirmi yıla da baksanız benzer bir değer karşınıza çıkıyor. Pandemiye karşı alınan önlemler sonucunda geçen yılın Nisan ayında yüzde 30,1 oranında azalmıştı üretim. Mayısta yüzde 18,1 arttı, sonra bu artış oranları hep düştü. Dün açıklanan Kasım ayı verisine göre üretim artışı yüzde 1,3. Farklı bir ifadeyle, düşmüş hali bile hala oldukça yüksek bir üretim artışına işaret ediyor. Üretim, yılın on iki ayı aynı oranda artsaydı (1,3’ü yıllıklandırıldığında) yüzde 16,8 gibi çarpıcı bir üretim artışı olacaktı.
[Devamı]
Bir uçtan öteki uca savrulmamak için
Fatih Özatay, Dr.
13 Ocak 2021
Tekrar dile getirmekte bir sorun olmasa gerek: Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik sorunları salt para politikası ve birkaç süslü “yapacağız, edeceğiz” cümleleri ile çözmek mümkün değil.
[Devamı]
Büyümüyorken cari açığı artırmayı “başarmak"
Fatih Özatay, Dr.
08 Ocak 2021
Bizim gibi ülkelerde küresel krize değin sık rastlanan bir olguydu: Yurtdışından döviz akımını tersine çeviren ya da en azından durduran dışsal şoklar ithalatı azaltırdı. İhracatın ise ya seyrini fazla etkilemezdi ya da ihracatı artırırdı. Sonuçta cari işlemler hesabı düzelir, genellikle de cari açık cari fazlaya dönüşürdü. Nedeni açık: Olumsuz şok, döviz akımını durdurduğu ya da tersine çevirdiği için döviz arzı azalır ve talebi yükselir, sonuçta da kur ve faiz birlikte sıçrarlardı. Bu gelişmelere bağlı olarak yurtiçi talep azalır ve ekonomi küçülür, dolayısıyla da ithalat keskin biçimde düşerdi. İhracat pazarlarında bir olumsuzluk olmadığı için ihracat eski seyrinde sürer ya da yerli paranın değer kaybetmesine bağlı olarak artardı. Olumsuz şok, genellikle büyük gelişmiş ekonomilerde – öz
[Devamı]
%14,6’yı mumla aramamak için
Fatih Özatay, Dr.
06 Ocak 2021
Türkiye’nin enflasyon deneyimi dünyanın her yerindeki iktisat öğrencilerine zengin bir hazine sunuyor. Uzunca süre, tek haneli ama dünya ölçeğinde yüksek bir enflasyon dert edilmeyince, eninde sonunda enflasyon rayından çıkıyor. Zira enflasyon tek başına büyüyüp serpilen bir olgu değil; uygulanan ekonomi politikasının bir yansıması. Enflasyonu dert etmeyen bir ekonomi politikası temelinde istikrarı bozucu bir ekonomi politikası. “Ya, pek de kötü bir şey olmuyor” diye bu istikrarı bozucu özelliğin dozu artırıldığında (mesela “çılgın” kredi artışına gidilmesi gibi) enflasyon da alıp başını gidiyor.
[Devamı]
Sorun, enflasyon mu kur artışı mı?
Fatih Özatay, Dr.
30 Aralık 2020
Uluslararası kıstaslar açısından yüksek bir enflasyon hüküm sürüyor ülkemizde. Sadece Kasım ayında gerçekleşen %14 düzeyi yüksek değil. Çoğu kesimin hiç sesini çıkarıp eleştirmediği ve yıllarca etrafında dalgalandığı yüksek 8 düzeyi de yüksekti. Bunu hak etmiyoruz.
[Devamı]
Zorunlu karşılık oranı açmazı
Fatih Özatay, Dr.
23 Aralık 2020
2021 Para ve Kur Politikası metnini tartışırken, enflasyon hedeflemesi uygulayan bir merkez bankasının zorunlu karşılık oranlarını bir politika aracı olarak (sık) kullanmasından hoşlanmadığımdan söz etmiştim. Nedenini açıklayayım. Birinci nokta şu: Zorunlu karşılık oranını artırarak eskisine kıyasla bankalardaki mevduatın daha çoğuna el koymuş oluyor TCMB. Dolayısıyla bankaların eskisine kıyasla daha az kredi açacaklarını umuyor. Türkiye’de mevduatın ortalama vadesi çok düşük. TCMB’den borç alınan fonlar ile bir ölçüde ikame edilebilir mevduat.
[Devamı]
