TCMB’nin Eximbank kredisi çelişkisi
Fatih Özatay, Dr.
20 Ekim 2021
TCMB cari işlemlerin düzelmesiyle kurda oluşan yükselme baskısının kırılacağını söylüyor. Çelişki şu ki aynı TCMB döviz arzını azaltacak bir uygulama yapıyor. TCMB bir süredir cari işlemler hesabındaki gelişmeleri ön plana çıkarıyor. Mesela, en önemli metni olan Para Politikası Kurulu kararlarının son üçünde cari işlemler hesabına ilişkin tahminler yaptı. Yılın ikinci yarısında cari işlemler hesabının fazla vereceğini belirtti. Ek olarak, TCMB yetkililerinin yaptıkları açıklamalarda cari işlemler hesabının fazla vermesiyle döviz kurunda yukarıya doğru baskının hafifleyeceğinin altı çizildi. Böylelikle enflasyonun düşeceği belirtildi.
[Devamı]
Bunu görmek bu kadar zor mu?
Fatih Özatay, Dr.
15 Ekim 2021
Son Para Politikası Kurulu faiz kararı 23 Eylül’de açıklandı. Politika faizi %19’dan %18’e indirildi. 22 Eylül-8 Ekim Cuma arasındaki yaklaşık 15 günlük sürede kur, piyasa faizi ve risk primi şöyle gelişti: Yarısı dolar yarısı avrodan oluşan döviz sepeti 9.39 liradan 9,6 liraya, gösterge devlet tahvili faizi %17,8’den %19,1’e, risk primi (CDS) ise 387’den 419’a yükseldi. Bu hafta başında TCMB Başkanı’nın TBMM’de yaptığı sunumda, son zamanlarda gözlenen kur hareketlerinin politika faizi indirimi ile ilişkisi olmadığını söylediği haberi yayıldı. 12 Ekim Salı piyasa kapanış verilerine göre döviz sepetinin değeri 9,71 lira, gösterge devlet faizi % 19,4 ve risk primi 434 oldu.
[Devamı]
Cari işlemlerde iyileşme ve bir sevimsiz sarmal tehlikesi
Fatih Özatay, Dr.
13 Ekim 2021
Ağustos ayı cari işlemler verisi açıklandı. Cari işlemler hesabı 528 milyon dolar fazla verdi. Bu veri, TCMB’nin önceki Para Politikası Kurulu duyurularında açıkladığı tahminler ile uyumlu. Hatırlarsanız, önceki birkaç yazımda TCMB’nin cari işlemler dengesine ilişkin ileriye yönelik tahmin açıklamasını eleştirmiştim. Zira TCMB’nin ana görevi ‘fiyat istikrarını’ sağlamak. TCMB Kanunu’nun dördüncü maddesi böyle diyor. Denilebilir ki cari işlemler dengesi ile enflasyon arasında bir ilişki var; bu nedenle cari dengeye ilişkin tahmin açıklayabilir. Ama cari dengeye gelene kadar enflasyonla çok daha güçlü ilişkisi olan başka değişkenler var. TCMB onlar için de mi tahmin açıklayacak? Bunun yerine enflasyon tahminlerini ikna edici biçimde yapmasında ve bunları tatmin edici biçimde açıklamasında sa
[Devamı]
Hangi çekirdek?
Fatih Özatay, Dr.
06 Ekim 2021
Eylül ayı enflasyonu açıklandı. Tüketici enflasyonu %19,6 oldu. Yurtiçi üretici enflasyonu yine yüksek düzeyde seyrediyor: %44. Farklı bir ifadeyle enflasyon cephesinde yeni bir şey yok. Sadece genellikle ‘çekirdek’ olarak adlandırılan ‘temel’ enflasyona ilişkin gelişmelerde para politikası açısından bazı ilginçlikler var.
[Devamı]
Yüksek kur-düşük ücret
Fatih Özatay, Dr.
29 Eylül 2021
Bir süredir sadece lira düşük değerli tutulmaya çalışılmıyor. Aynı zamanda ücretlere de bir baskı var. Bu ikisi birlikte ihracatı artırıcı yönde etki yapıyor. Bir anlamda ‘yüksek kur-düşük ücret’ politikası olarak adlandırabiliriz bu politikayı. Döviz kurunun durumu ortada; bir tarafa bırakıyor ve ‘düşük ücret’ kısmına odaklanıyorum.
[Devamı]
Yeni bir para politikası çerçevesi ihtiyacı
Fatih Özatay, Dr.
24 Eylül 2021
Yine Para Politikası Kurulu’nun kararının belli olacağı gün geldi. Son birkaç haftayı ‘çekirdek enflasyon’ karmaşası ile geçirdik. Bundan böyle çekirdek enflasyonun ön plana çıkarılacağı mealindeki açıklama, bazı çekirdek enflasyon göstergelerinin politika faizinin altında seyretmesi nedeniyle, “Acaba faiz indirimine mi hazırlanıyorlar?” kuşkusunu doğurdu. Açıklamadan sonra lira önemli ölçüde değer yitirdi.
[Devamı]
Bozuk para gibi harcamak
Fatih Özatay, Dr.
15 Eylül 2021
Şu satırlar Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun (PPK) 12 Ağustos tarihli basın duyurusundan: “Olumlu dış talep koşulları ve uygulanmakta olan sıkı para politikası cari işlemler dengesini pozitif etkilemektedir. İhracattaki güçlü artış eğilimi ve aşılamadaki kuvvetli ivmenin turizm faaliyetlerini canlandırmasıyla yılın geri kalanında cari işlemler hesabının fazla vermesi beklenmektedir. Cari işlemler dengesinde görülen iyileşme eğilimi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir.”
[Devamı]
Geçmişten bir öykü
Fatih Özatay, Dr.
10 Eylül 2021
TCMB Başkanı, bundan böyle gıda fiyatlarını dışlayan bir enflasyon göstergesine (çekirdek ya da temel enflasyon) odaklanacaklarını açıkladı. Bu satırlar bu açıklamadan birkaç saat sonra yazıldı ve döviz kuru bir önceki kapanış kuruna kıyasla %1 daha yüksek bir düzeyde seyrediyordu.
[Devamı]
Yeni OVP’de potansiyelimizin üzerinde bir büyüme öngörülüyor
Fatih Özatay, Dr.
08 Eylül 2021
2022-2024 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) dün açıklandı. Dikkatimi çeken birkaç nokta şöyle: Birincisi, büyüme oranına ilişkin yapılan tahmin oldukça iddialı. Üç yıllık dönemin ortalaması %5,3. Gelecek yıl %5, dönemin son iki yılında ise %5,5 oranında büyüyeceğimiz öngörülüyor. Bu oran uzun dönemli ortalama büyüme oranımızdan yüksek. Pandeminin olumsuz etkisini dikkate almamak için 2020’yi işin içine sokmayayım: 1980-2019 ortalamamız %4,6. Potansiyel büyüme oranımızın, son yıllarda verimliliğimizdeki düşüş dikkate alındığında bu ortalamanın altında olması beklenir. Dolayısıyla, hem son kırk yıllık ortalamamızın hem de potansiyelimizin belirgin biçimde üstünde büyüyeceğimiz düşünülüyor. Öte yandan, yatırım ağırlıklı sayılabilecek bir büyüme yapısı öngörülmüş. Tüketim harcamaları
[Devamı]
GSYH’ye bir de başka cepheden bakın
Fatih Özatay, Dr.
03 Eylül 2021
İkinci çeyrek GSYH verisi dün açıklandı. Bir yıl öncesinin aynı çeyreği, ‘kapanma’ nedeniyle önemli bir daralma yaşanan bir çeyrekti. Dolayısıyla, 2021’in ikinci çeyrek rakamlarını bir yıl öncesinin aynı çeyreğine oranlayıp “yıllık şu kadar büyüdük” diye övünmenin bir anlamı yok. Özellikle böyle zamanlarda bir çeyrek öncesi ile karşılaştırma yapmak gerekir. Böyle bakınca durum şöyle:
[Devamı]
