İktisadi temeller, balonlar ve kur
Fatih Özatay, Dr.
01 Mayıs 2020
Döviz piyasasına müdahale edip döviz kurunu şu ya da bu düzeyde tutmak yanlış mı? Bu sorunun yanıtı yok. Yok, çünkü eksik bir soru. En azından iki unsur eksik. Birincisi, müdahale edilen koşulları bilmemiz gerekiyor. Döviz kurunda istenmeyen hareketi doğuran (yükselme olsun) o ülkenin iktisadi temelleri mi yoksa döviz kurunda iktisadi temellerden kopuk bir balon mu oluşmuş durumda? Mesela maliye politikası bozuk mu, risk primi dikkate alındığında yurtiçi faiz çok mu düşük, enflasyon yüksek ve düşmesi beklenmiyor mu, ekonomiye duyulan güvende belirgin bir erozyon mu söz konusu, ülkeye ilişkin risk algılamasını artıran gelişmeler mi var? Politik istikrarsızlık mı söz konusu? Bunlar ve benzeri iktisadi temelleri yansıtan göstergeler olumsuzluğa işaret etmiyor ama ileriye yönelik bekleyişlerde
[Devamı]
Para basılması ve parasal genişleme
Fatih Özatay, Dr.
29 Nisan 2020
Para basmak ve parasal genişlemeye gitmek gibi kavramlar hakkında ortada belirgin bir karmaşa var. Bu karmaşayı (umarım) azaltmak için, biraz ‘teknik’ ve sıkıcı bir yazı kaleme aldım. Aşağıda…
[Devamı]
Küresel kriz bize bugünler için neler söylüyor?
Fatih Özatay, Dr.
24 Nisan 2020
COVID-19 salgınının yayılma hızını azaltmak üzere alınan önlemler nedeniyle ekonomimizin önemli ölçüde daralacağını biliyoruz. Bu daralmanın 2020 büyümesine ne kadar yansıyacağı ebette bu önlemlerin ne kadar süreceğine ve normal hayata dönüşün ne ölçüde kademeli olacağına bağlı. 2020 büyüme oranı tahmini için dikkate alınması gereken bir nokta da yılın ilk iki-iki buçuk ayında zaten yüksek bir büyüme oranı tutturulduğu.
[Devamı]
Ekonomi politikası tasarımı sorunu
Fatih Özatay, Dr.
22 Nisan 2020
Merkez Bankası’nda yıllar önce Araştırma Genel Müdürlüğü’nün başında iken, bağlı bulunduğum Başkan Yardımcısı sevgili hocam Hasan Ersel, alınan ‘şimdi bu da nereden çıktı’ tipi bazı kararlar üzerine bizi eğlendirmek için (mealen) “üç bankaya indireceğiz; Kan Bankası, Göz Bankası ve Bank Merkezi” derdi.
[Devamı]
Nisan ayının ilk yarısındaki elektrik tüketimi
Fatih Özatay, Dr.
17 Nisan 2020
Türkiye ekonomisinin faaliyet hacmindeki dalgalanmaları (iş çevrimlerini ya da devresel hareketleri) önceden tahmin etmemize yarayacak öncü göstergeler üzerinde çalışmıştım doktora tezimde. 1960’ların ortalarından 1980’li yılların başlarına kadar olan dönem için tek bir öncü gösterge çıkıyordu: Elektrik tüketimi.
[Devamı]
Olanı koruyabilseydik…
Fatih Özatay, Dr.
15 Nisan 2020
Şu sıralarda ekonomi politikası tasarımı açısından baktığınızda “ah olsaydı ne iyi olurdu” dediğiniz bir kurum var mı? Benim var. Ortalıkta bütüncül bir ekonomi programı olmadığını gördüğüm her an “olsaydı ne iyi olurdu” diyorum. Mesela, işsiz kalan ve işyerleri kapanan insanlar için gelir desteği verilebilmesinin büyük ölçüde Merkez Bankası’nın parasal genişlemesi ile mümkün olabileceği bir ortamda, bu parasal büyümenin doğuracağı riskleri en aza indirecek mekanizmaların tasarlanmadığını gördüğümde böyle düşünüyorum. Ya da, döviz gelirlerimizin belirgin biçimde düşmesinin beklendiği bir dönemde vadesi gelen/gelecek dış borçlarımızın nasıl ödenebileceğine dair alternatif önerilere ihtiyaç olduğunda o kurum aklıma geliyor. Ya da, COVID-19 salgınının olası olumsuz ekonomik etkilerine ilişkin
[Devamı]
2009 ilk çeyrekte % 14,4 küçüldüğümüzü unutmamak gerekiyor
Fatih Özatay, Dr.
10 Nisan 2020
Küresel finansal krizin ekonomi üzerindeki şiddetinin en çok hissedildiği günlere geri gidiyorum. 2009’un ilk çeyreği. Ekonomimiz o çeyrekte bir yıl öncesine kıyasla tam yüzde 14,4 oranında küçüldü. Şimdi şöyle düşünün: Küresel kriz aynı şiddetle yılın kalanında da sürseydi 2009 küçülme oranı ne olurdu? Yüzde 14,4 civarında bir küçülme ile karşı karşıya olacaktık.
[Devamı]
Ekonomik küçülmenin boyutu için bir hesaplama
Fatih Özatay, Dr.
08 Nisan 2020
Covid-19 salgının büyüme ve istihdam üzerine olası ekonomik etkileri çoğu iktisatçı gibi benim de zihnimi meşgul ediyor. Ortada çok büyük belirsizlik var. Böyle bir ortamda etki hesabı yapmak çok zor. Ama yine de oldukça kaba bir hesaplama yapmaya çalışmakta yarar var. Çünkü nasıl bir ekonomik dertle yüz yüze olduğumuza biraz olsun ışık tutabilir bu çaba. Önce şu noktanın altını çizmek gerekiyor. Böyle bir dönemde sadece alışılmış öncü göstergelerden medet ummak nafile bir çaba. ‘Bilindik’ göstergeler elbette işe yararlar ama ‘alışılmadık’ öncü göstergeler çok daha önemli. Alışılmadık önce göstergelerden kastettiğim ne?
[Devamı]
Parasal genişlemenin riskini azaltmak için
Fatih Özatay, Dr.
03 Nisan 2020
Bu salgın ve yarattığı tahribat ortaya çıkmadan önce parasal genişlemeyi içeren bir ekonomik paket önereceğim asla aklımın ucundan geçmezdi. Ama önerdim; bu sıradışı koşullarda gerekli olduğunu düşünüyorum çünkü. Peki, nasıl bir parasal genişleme?
[Devamı]
Sokağa çıkma yasağı gelirse
Fatih Özatay, Dr.
28 Mart 2020
Dün, Mart ayında ABD’de tüketim harcamalarının COVID-19 salgınından nasıl etkilendiğine dair bir anket sonucu açıklandı. (bkz). Gıda harcamaları dışında keskin bir düşüş var. Salgının çok olumsuz reel ekonomik etkilerini gösteren ilk verilerden biri olması açısından önemli.
[Devamı]
