Fedakârlık
Fatih Özatay, Dr.
16 Mart 2022
Enflasyon oldukça yüksek bir düzeyde. Daha da yükselecek. Böyle bir ekonomide ücret ve maaş artışlarının yılda bir kez olması kabul edilebilecek bir politika değil. Alın mesela yılbaşında yüklü bir artış yapılan asgari ücreti. Şubat sonu itibariyle asgari ücret kazanan bir çalışanın alım gücü (reel asgari ücreti) 2021’in hem Ocak hem Şubat hem de Mart aylarındaki düzeylerinin altına düştü. Farklı bir ifadeyle, bir yıl öncesine göre daha kötü durumda asgari ücretli. Sadece iki aylık enflasyon bu sonuca yol açtı. Bir de gelecek ayları düşünün. Bu durumda, hiç olmazsa yılda iki kez yükseltilmesi gerekir asgari ücretin ve yılda sadece bir kez artırılan başka her türlü ücretin. Şüphesiz ne kadar yükseltileceği de önemli. En azından geçmiş kayıpların telafi edilmesi gerekir ve elbette büyümeden
[Devamı]
Bitsin duası
Fatih Özatay, Dr.
11 Mart 2022
Enflasyon birkaç ay önce tahmin edemeyeceğimiz kadar yükselecek. Bu yükselişin bir kısmı elbette Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması sonucunda özellikle enerji fiyatlarında yaşanan büyük artıştan kaynaklanacak. Ama önemli bir kısmı bizim yüksek faiz – yüksek kur – yüksek risk – yüksek enflasyon (4Y-politikası) politikamız nedeniyle oluşacak.
[Devamı]
Silahını bırakıp savaşa girmek
Fatih Özatay, Dr.
09 Mart 2022
Paranızın yabancı paralar karşısında değerini, yani döviz kurunu belli bir düzeyde tutmaya çalışıyorsanız, yapmamanız gereken ölümcül hatalar listesinin başında, gerektiğinde (dövize talep arttığında ve/veya döviz arzı azaldığında) politika faizini artırmamak gelir. Tarihte, döviz kurunu beli bir düzeyde ya da arlıkta tutmaya çalışırken politika faizini artırmamak için on takla atan ülkelerin eninde sonunda nasıl döviz krizi yaşadıklarına dair o kadar çok örnek var ki. Belki bir işe yarar umuduyla bunlardan ikisini tekrar hatırlatayım bugün.
[Devamı]
Mutabakat metni ve ekonomik program
Fatih Özatay, Dr.
04 Mart 2022
Ekonomide büyük sorunlar hüküm sürünce, o sorunları çözüm için şapkadan tavşan çıkarmak gerektiği düşünülüyor çoğu zaman. Oysa şu unutuluyor: O kadar temel yanlışlıklar yapıldı ki, bu yanlışların düzeltilmesi halinde büyük sorunların çözümü için zaten doğru yola girilmiş olunur. O yanlışları düzeltmenin ise şapkadan tavşan çıkarmakla bir ilgisi yoktur.
[Devamı]
Kurtuluş yok potansiyelden
Fatih Özatay, Dr.
02 Mart 2022
Dün 2021 yılında %11 oranında büyüdüğümüzü öğrendik. Çok yüksek bir büyüme oranı bu. Sevinmeli miyiz? Sürdürülebilir olsaydı elbette sevinmeliydik. Oysa değil. Çünkü birincisi, potansiyelimiz bu değil ve ikincisi, hiçbir ülke ama hiçbir ülke potansiyelinin üzerinde birkaç yıl üst üste büyüyemez. Maraton koşucusunun ilk 100 metreyi 100 metreci gibi, sonraki 400 metreyi ve bir sonrakini de 400 metreci gibi koştuğunu düşünün. Mümkün değil; sürdüremez o hızla maratonu. Eninde sonunda yürümeye başlayacaktır.
[Devamı]
Israrcı olmamak gerekir
Fatih Özatay, Dr.
25 Şubat 2022
Merkez bankalarının merkez bankası konumundaki Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) merkez bankalarının çeşitli kademelerindeki yöneticiler için tartışma toplantıları düzenler. TCMB’de çalışırken bu tür toplantılara katılırdım. Başkanlar için ayrı, başkan yardımcıları için ayrı toplantılar. Başkan yardımcıları için yılda iki kez toplantı vardı. Biri BIS’in merkezinde -İsviçre’nin Basel kentinde, diğeri ise Türkiye’nin de içinde bulunduğu Merkezi ve Doğu Avrupa ülke grubundan bir ülkede yapılırdı. Basel’daki toplantılara iki-üç Latin Amerika ülkesinin, İsrail’in ve Suudi Arabistan’ın yetkilileri de davet edilirdi. Her ülke bir kişi tarafından temsil edildiğinden sonuçta az sayıda kişi katılmış olurdu. Toplantıda bir de Avrupa Merkez Bankası üst düzey yöneticisi bulunurdu. Her toplantıdan yak
[Devamı]
Bazı avantajlar
Fatih Özatay, Dr.
18 Şubat 2022
‘Örtük sabitimsi döviz kuru’ rejiminin sürdürülebilmesi halinde enflasyonun birkaç ay sonra ulaşacağı zirve değerinden aşağıya doğru bir iniş başlayacağı açık. Bu durumda, yılın sonunda enflasyonun düzeyinin ne olacağını yurtdışı piyasalarda emtia fiyatlarının özellikle de enerji fiyatlarının nasıl şekilleneceği belirler. Öte yandan mevcut rejimin sürdürülebilmesi Hazine açısından da önemli. Kur korumalı mevduat bir yandan borcunun %65’ninin döviz cinsinden olması öbür yandan, döviz kuru artışına karşı Hazine’yi önemli ölçüde riskli hale getirdi. Özellikle kur korumalı mevduat Hazine açısından kısa vadeli ve önemli bir potansiyel borç yükü. Bu olası yükün Hazine’nin üzerine binmemesi için döviz kurundaki kontrollü artışın sürmesi gerekir. Elbette mevcut döviz kuru rejiminin sürmesi kendi b
[Devamı]
"Örtük sabitimsi döviz kuru rejimi" | 2
Fatih Özatay, Dr.
16 Şubat 2022
“Örtük sabitimsi” döviz kuru rejiminden kastettiğim şu: Ocak ayının ilk günlerinden beri dolar kuru 13.5 liraya yakın çok dar bir aralıkta dalgalanıyor. Bu anlamda ‘sabitimsi’. Öte yandan döviz kurunun içinde dalgalandığı koridor ve o koridorun alt ve üst sınırlarının zaman içinde nasıl değişecekleri önceden ilan edilmiş değil. Bu anlamda da ‘örtük’. Bu tür rejimler, ayrıntıları önceden açıklanır ve sürdürülebilir olurlarsa önemli faydalar sağlayabiliyorlar. Birincisi, enflasyonu düşürmekte önemli bir rol oynuyorlar. İkincisi, döviz kuru sabite yakın tutularak önemli bir makroekonomik değişken hakkındaki belirsizlik ortadan kaldırılıyor. Üçüncü olarak, yurtiçi faiz hadlerinin düşük olan yurtdışı faiz hadlerine yakınsaması sağlanıyor. Ancak bu tür bir rejimin sürdürülebilirliği risk altında
[Devamı]
“Örtük sabitimsi döviz kuru rejimi” | 1
Fatih Özatay, Dr.
11 Şubat 2022
Başlıktaki Türkçe kullanımı için affedin lütfen. Ocak ayının ilk günlerinden beri 1 dolar 13.5 liraya yakın bir yerde tutulmaya çalışılıyor. Bir anlamda sabit döviz kuru rejimi altındayız. ‘Bir anlamda’, çünkü sabit kur rejimlerinin uygulanacağı önceden ilan edilir ve döviz kurunun her gün ne değeri alacağı önceden bilinir. Bizde ilan edilen bir şey yok; bu anlamda ‘örtük’. Aynı zamanda döviz kuru çok dar bir aralıkta dalgalanıyor; bu anlamda ‘sabitimsi’. Bugün bu konuya genel bir giriş yapacağım. Bir sonraki yazıda ise ‘örtük sabitimsi döviz kuru rejiminin’ Türkiye açısından ne ölçüde uygulanabilir olduğunu tartışacağım.
[Devamı]
Baş belası
Fatih Özatay, Dr.
09 Şubat 2022
Türkiye, 2001 krizinden sonra enflasyonla mücadeleye önem verdi. Ocak 2002’de yüzde 70’i aşan tüketici enflasyonu, 2005 gibi yüzde 7.7’ye kadar düştü. Uzunca bir süre tüketici enflasyonu yüzde 8 civarında seyretti. 2017 başlarına kadar sürdü bu ‘sakinlik’. Sonra da olan oldu. Geldiğimiz noktada artık tek aylık enflasyon, o uzunca süre devam eden on iki aylık enflasyonun üzerinde.
[Devamı]
