Arşiv

  • Mart 2024 (18)
  • Şubat 2024 (19)
  • Ocak 2024 (18)
  • Aralık 2023 (17)
  • Kasım 2023 (14)
  • Ekim 2023 (15)
  • Eylül 2023 (12)
  • Ağustos 2023 (21)
  • Temmuz 2023 (18)
  • Haziran 2023 (13)
  • Mayıs 2023 (9)
  • Nisan 2023 (9)

    Bir yavaşlama göstergesi daha
    Fatih Özatay, Dr. 03 Ağustos 2022
    İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO)… Yok yok, geçen hafta sonu meşhur olan İSO toplantısından söz etmeyeceğim. Hem eski bir Merkez Bankası çalışanı hem de ekonomimizin içine düştüğü duruma son derece üzülen bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak o toplantıda olan bitenin ibretlik olduğunun altını çizerek geçeyim. Bir de neden ekonomimizin bu durumda bulunduğunu gayet güzel biçimde ortaya koyan bir toplantı olduğunu belirtmekle yetineyim. [Devamı]
    IMF’nin %4 büyüme tahmini ne anlama geliyor?
    Fatih Özatay, Dr. 29 Temmuz 2022
    Bir süredir önümüzdeki dönemde GSYH büyümesinin nasıl şekillenebileceği hakkında yazıyorum. “Geniş halk kesimlerinin GSYH’den aldıkları pay düşerken, çalışanların çoğu asgari ücretle çalışırken ve sigortasız çalışanların toplam çalışanlara oranı azımsanmayacak boyutta iken, GSYH şu ya da bu oranda artmış o kadar da önemli değil” diye düşünülebilir. Böyle düşünenlerin, büyüme oranları potansiyel büyüme oranının oldukça altında kalmadıkça haksız olduklarını söyleyemem. Ancak yüzde 6,5 ya da yüzde 4,5 büyüme değil de yüzde 3 büyüme ya da yüzde 1 daralma önemli. Büyüme oranı çok düşükse ya da ekonomi daralıyorsa, işsizlik de artıyor. Böyle bakınca büyümeden çoğu kesim yeterince yararlanamasa da, daralma halinde durumları çok kötüleşiyor. Asimetrik bir etki söz konusu. [Devamı]
    Reel kesim güveni 2018-19 krizindeki gibi mi?
    Fatih Özatay, Dr. 27 Temmuz 2022
    Dün iki önemli veri açıklandı: Temmuz ayı kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi. Temmuz ayında kapasite kullanım oranında artış var. Buna karşılık ileriye yönelik reel kesimin bekleyişlerini yansıtan reel kesim güven endeksi düşüyor. İki gösterge çelişkili gibi ama değil. Birincisi, bir ekonomideki faaliyet hacmindeki gidişatın yön değiştirmeye başladığı anlarda farklı göstergelerden bu tip çelişkili sinyaller gelebilir. İkincisi, kapasite kullanım oranı mevcut durumu yansıtırken güven endeksinin alt kalemlerinin önemli bir kısmı geleceğe ilişkin. [Devamı]
    Bir başka yavaşlama/daralma sinyali
    Fatih Özatay, Dr. 22 Temmuz 2022
    Salı günü OECD’nin makine öğrenmesi tekniği kullanarak elde ettiği haftalık büyüme tahminlerine yer vermiştim. En son veri, bayramın hemen öncesine aitti. Son haftalarda Türkiye ekonomisinin önemli ölçüde yavaşladığına dair sinyaller geliyor o tahminlerden. [Devamı]
    Büyüme: Nereye?
    Fatih Özatay, Dr. 20 Temmuz 2022
    OECD birkaç yıldır haftalık GSYH büyüme tahminleri açıklıyor. Tahminler, makine öğrenmesi teknikleri kullanılarak yapılıyor. Henüz çok az sayıda gözlem var. Bu az sayıda büyüme verisinin, TÜİK’in açıkladığı aylık sanayi üretim endeksinden ve çeyrek yıllık GSYH verilerinden elde edilen artış oranları ile uyumlu olduğu gözleniyor. Az sayıda gözlem olması bilimsel bir karşılaştırmaya izin vermese de OECD’nin bu verisi, yayınlanmasından oldukça sonra açıklanan diğer iki verinin nasıl şekillenebileceğine dair bir fikir verebilir. [Devamı]
    Düşük ücret-yüksek kur
    Fatih Özatay, Dr. 15 Temmuz 2022
    Dün açıklanan mayıs ayı verilerine göre geniş tanımlı işsizlik oranı (işsizler, iş önerilirse çalışmaya hazır olanlar ve ara sıra iş buldukça çalışanların toplamının işgücüne oranı) yüzde 21,7 düzeyinde. Öte yandan çalışanların azımsanmayacak bir kısmı bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında değil. Yine TÜİK verilerine göre 2021 sonunda çalışanların yüzde 27,8’i sigortasız çalışıyor. Bekleneceği gibi, bu oran tarımda çok yüksek. Ancak sanayide de az değil: Yüzde 18,3. [Devamı]
    Risk ve kur: Şimdi daha yüksek
    Fatih Özatay, Dr. 08 Temmuz 2022
    2001 krizi ile karşılaştırıldığında şu anda yaşamakta olduğumuz enflasyonist süreç daha olumsuz gelişiyor. Şimdi hem enflasyon hem de fiyatlar genel düzeyinin artış hızı daha yüksek. Salı günü bu konu üzerinde durmuştum. Sıra döviz kuru ve risk primini (CDS) incelemekte. Ele aldığım dönem enflasyon yazısındaki dönem: 1 Şubat 2001 – 31 Ocak 2022 ile 1 Eylül 2021 – 7 Temmuz 2022 dönemi (ikinci dönemin son günü CDS için 1 Temmuz). Neden bu dönem? 2001 krizi şubat ayının sonuna doğru patlak vermişti. Dönemin Ocak 2002’de bitmesinin ilk nedeni enflasyonun zirve noktasına ulaştığı ay olması. İkincisi, dönemi uzatsaydım 2001 krizi lehine olacaktı; toplam on iki aylık bir dönem ile yetindim. İkinci dönemin başlangıcının Eylül 2021 olmasının nedeni ise sanırım açık: Yaşamakta olduğumuz krizi tetikl [Devamı]
    Daha yüksek ve daha hızlı
    Fatih Özatay, Dr. 06 Temmuz 2022
    Yılın yarısını geride bıraktık. Açıklanan ekonomik verilerin –hadi neredeyse tamamının demeyim, çok ama çok büyük bir çoğunluğunun sevimsiz olduğu bir altı ay oldu. “En sevimsiz gösterge hangisi?” diye sorarsanız, yanıtım enflasyon olur. Toplumun büyük kısmını, özellikle de dar gelirliyi etkiliyor çünkü. Olumsuz yönde ve derinden. [Devamı]
    Kar suyu
    Fatih Özatay, Dr. 29 Haziran 2022
    Son yazım “acilen düzgün bir ekonomi programına ihtiyaç var” malumunun ilanı ile bitiyordu. Cuma günü açıklanan BDDK kararından sonra artık ‘acilen’ yerine ‘çok acilen’ demek gerekiyor herhalde. ‘Çok acilen’, çünkü bu gidişle ilginç karar sayısı giderek artacak gibi duruyor. [Devamı]
    Selman ve 40-50 milyar dolar
    Fatih Özatay, Dr. 24 Haziran 2022
    Salı sabahı birkaç gazetenin internet sayfasına baktım. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman Ankara’ya geliyormuş. Salı günü resmi görüşmeler varmış. Haberlerin ezici çoğunluğu, Selman’ın gelişini Merkez Bankası’nın (TCMB) döviz rezervleri ile ilişkilendirilmiş. Selman’ın döviz rezervlerimize katkı vermesi bekleniyormuş. [Devamı]