Yeni Ekonomi Modeli’nin ne olduğu anlaşıldı
Fatih Özatay, Dr.
02 Aralık 2022
Yeni Ekonomi Modeli olarak adlandırılan modelin ne biçim bir şey olduğu pek açıklanmadı. Zaman zaman söylenenlerden çıkarsamalar yapmaya çalıştık. Söylenenler sıklıkla U-dönüşü içerince, çıkarsama işi bayağı zahmetli bir iş haline gelmişti. Çok şükür artık bu zahmete katlanmaya gerek kalmadı. Sonuçlara bakarak Yeni Ekonomi Modelinin ne olduğunu açıklamak mümkün artık: “Durgunluk-yüksek enflasyon-yüksek cari açık-bozulan gelir dağılımı” modeli olarak tanımlayabiliriz yeni modeli.
[Devamı]
Üçüncü çeyrekte GSYH küçülmüş olabilir mi?
Fatih Özatay, Dr.
30 Kasım 2022
Çarşamba günü üçüncü çeyrek GSYH verisi açıklanacak. Öncü göstergeler ekonomide önemli bir yavaşlama yaşanmakta olduğu sinyalini veriyorlar. Bu göstergelerden ilki OECD’nin yapay öğrenme teknikleri kullanarak hesapladığı haftalık ekonomik faaliyet endeksi. 2021’nin son çeyreğinde bir yıl öncesine göre GSYH yüzde 9,6 oranında artmıştı. OECD endeksi ise yüzde 9,3 artışa işaret ediyordu. Bu yılın ilk iki çeyreğinde yıllık GSYH büyümesi sırasıyla yüzde 7,5 ve 7,6 olarak gerçekleşmişti. Aynı çeyrekler için OECD endeksi ile ölçülen büyüme oranları ise yüzde 7 ve 7,8 oldu.
[Devamı]
Dünya kupası maçları döviz müdahalesini engeller mi?
Fatih Özatay, Dr.
25 Kasım 2022
Haziran 2002: Dünya Kupası finalleri. Türkiye de yer alıyor. Sadece ‘kupa süsü’ olarak kalmıyor; gruptan çıkıyor, üçüncülük maçına kadar gidiyor ve üçüncü oluyor. Futbolseverler için çok heyecanlı günler. Sadece futbolseverler için mi? Türkiye’nin başarıları futbolla pek ilgili olmayanları da televizyon başına, maç izlemeye çekiyor.
[Devamı]
Bu Nasıl Bir Ekonomi modeli?
Fatih Özatay, Dr.
23 Kasım 2022
Nasıl Bir Ekonomi’deki ilk yazıma ‘bu nasıl bir ekonomi modeli’ sorusuyla başlayayım. Bu sorunun bir ilginçliği kalmadığını söylerseniz haksızsınız diyemem; yanıtı açık çünkü: Hem sürdürülemez hem de garip bir model. Ama ne yapayım; yeni gazetemizin adı ile uyumlu olsun istedim yazı başlığım ve de yazıya giriş cümlem.
[Devamı]
Küresel resesyon ihtimali
Fatih Özatay, Dr.
18 Kasım 2022
Küresel ekonomi zor günlerden geçiyor. Bir yandan enflasyon beklenenin çok ötesinde yüksek düzeylerde diğer yandan büyüme 1990-2019 döneminde gözlenen ortalama büyümenin belirgin biçimde altında seyrediyor.
[Devamı]
Tersine gitmek
Fatih Özatay, Dr.
09 Kasım 2022
İleriye yönelik tahmin yapanlar için zor bir dönemden geçiyoruz. Tahmin hataları son zamanlarda çok arttı. Gelişmiş modellerle çalışan, çok iyi iktisatçılara sahip olan ve geniş kaynaklar kullanabilen IMF’nin enflasyon öngörülerine bakın mesela. Ocak 2021’de yayımlanan Dünya Ekonomik Görünüm (WEO) raporunda gelişmiş ülkeler için enflasyonun 2022’de yüzde 2 dolaylarında olacağı öngörüsü var. Nisan 2021 WEO raporunda da benzer bir öngörü yer alıyor. Bu tahmin Nisan 2022 raporunda yüzde 6’ya, Ekim 2022 raporunda ise yüzde 7,5’e çıkıyor. Nisan 2021-22 döneminde 5,5 puanlık bir tahmin hatası söz konusu. Türkiye gibi enflasyonun çok yüksek olduğu ülkelerde yaşayan büyük çoğunluk için 5,5 puanlık fark hiç önemli olmayabilir. Ama sonuçta ilk tahminin 3.75 katına yükselmiş son tahmin.
[Devamı]
‘Küçülme-yüksek enflasyon’ dönemi
Fatih Özatay, Dr.
04 Kasım 2022
Yılın ikinci yarısında büyümenin belirgin biçimde düşeceği üzerinde yıl boyunca yazdığım yazılarda çok durdum. Bir çeyrek öncesine göre üçüncü çeyrekte sıfıra yakın bir büyüme, dördüncü çeyrekte ise üçüncü çeyreğe kıyasla daralma olması ihtimalinin yüksekliğinden söz ettim. Yılın sonuna doğru yaklaşırken, öncü göstergeler ışığında büyüme konusuna yeniden dönmek istiyorum.
[Devamı]
Enflasyon ciddiye alınmayınca
Fatih Özatay, Dr.
02 Kasım 2022
Ortaokul ve liseyi yatılı okudum. Ailem Ankara’da ben Konya’da. İlk yıllarda, “şu tatil gelse de Ankara’ya ailemin yanına gitsem” isteği, son yıllarda yerini “tatil bitiyor ama öte yandan da arkadaşlara kavuşacağım” düşüncesine bıraktı. İkincisinin temelinde elbette o yaşlarda –yatılı okulun disiplinine karşın- ‘kendi başına’ olmanın yarattığı özgürlük sanısı da vardı. Her iki düşüncede ortak nokta ise günlerin geçmek bilmemesiydi. Oysa şimdi şu hale bakın: Yazının başına oturduğumda, dosyaya kayıt için yazının tarihini atarken 1 Kasım olduğunu irkilerek fark ettim: “Yahu daha dün yılbaşıydı” falan derken buldum kendimi. Tepeye tırmanmak yorucu; zaman alıyor ama iniş kolay. Ondan herhalde.
[Devamı]
Kredi arzı baş aşağıya gidiyor
Fatih Özatay, Dr.
28 Ekim 2022
TCMB’nin Eylül 2021’den bu yana politika faizini 8,5 puan düşürdüğü süreçte kredi piyasasına yönelik bir dizi karar alındı. Birincisi, kredi faizleri için enflasyonun çok altında bir düzeyde belirlenen bir tavan faiz var. İkincisi, kredilerin her alana değil de tercih edilen sektörlere açılması isteniliyor. Üçüncüsü, kredi alanların dövize yönelmemelerini sağlamak üzere alınmış bir dizi önlem söz konusu.
[Devamı]
Kur Korumalı Mevduat’tan çıkış
Fatih Özatay, Dr.
26 Ekim 2022
Alaattin Aktaş Dünya’da dünkü yazısında, Kur Korumalı Mevduat’ın (KKM) kurda son günlerde yaşanan sakinlik nedeniyle hesap sahipleri açısından cazibesini yitirmesi ihtimalinden söz ediyordu. Hesap sahipleri açısından sevimli değil ama tüm ekonomi açısından baktığınızda hoş bir gelişme olur. Bir koşulla: KKM cazibesini yitirirse dövize yöneliş olmamalı.
[Devamı]
