Arap Baharı’nın öncüsü Mübarek
Güven Sak, Dr.
08 Ekim 2011
Hüsnü Mübarek yargılanıyor. Ülkesi geçiş sürecinde, Tahrir Meydanı’ndaki Mısırlı gençler ise hayal kırıklığına boğulmuş durumda. Mübarek’in hasta yatağında yargılanmasını gösteren fotoğraflara bakıyorum. Trajik olmasına trajik, ama sanırım rüzgar eken fırtına biçiyor. Ulusal Ekonomi Araştırmaları Bürosu (National Bureau of Economic Research - NBER)’nun web sitesinde (www.nber.org) Fabrice Murtin ve Romain Wacziarg’ın son çalışması “Demokratik Geçiş” yayımlandı. Herkesin bu çalışmaya bir göz atmasını öneririm. Çalışmayı okuduktan sonra, Mısır’daki Arap Baharı dönüşümünü başlatanın bizzat Hüsnü Mübarek olduğu sonucuna vardım. Mısır’ın son 30 yılda İnsani Gelişme Raporu (IGR)’nda gösterdiği ilerleme bile başlı başına akıllara durgunluk vermektedir.
[Devamı]
Steve Jobs'un farkı neydi?
Güven Sak, Dr.
07 Ekim 2011
Girişimci, taş blokun içindeki heykeli gören heykeltıraş gibidir. Xerox Alto'daki Apple Macintosh'u görür. Jobs'un farkı budur. Steve Jobs öldü. 56 yaşındaydı. Yaptıklarına I bakılırsa, buralarda pek eğlendi. Hepimizin hayatını değiştirdi. Apple Macintosh serisini, iPod, iPhone ve İPad'i bize o tanıttı. Steve Jobs bir girişimciydi. Böyle bakarsanız insanlar ikiye ayrılır: Altın madeninden bahsettiğinizde, kazmak için kürek bulmanın zorluklarından bahsedenler ve kazıyı nasıl organize edebileceğini hemen planlamaya başlayanlar. Jobs ikinci gruptandı. Girişimcilik işte budur. Girişimci, olmayanı görür. Görmekle kalmaz, yapar da. Girişimci bir fikirden bir değer çıkartabilen kişidir, Bu aralar hep girişimcilikten bahsedip duruyoruz, gelin size işin aslını anlatayım. Türkiye'de bu aralar neye i
[Devamı]
'Zenginlere acıyın, onlara yardım edin'
Güven Sak, Dr.
04 Ekim 2011
Karl Marx, yüzyıldan fazla bir zaman önce sosyalizmin öncelikle gelişmiş ülkelere has bir realite olduğundan bahsetmişti. Amerika Birleşik Devletlerine bir şeyler oluyor. Manhattan da Zuccotti Parkı'nda başlayan isyan ateşi yayılıyor. Chicago, Boston ve Los Angeles'tan da isyan sesleri yükseliyor. Bazı göstericiler ellerinde karton bardaklarla zenginlere destek olmak için para topluyorlar. Yakalarında Zenginlere yardım edin" kokartları taşıyorlar. Millet dalgasını geçiyor. Benim geçen akşam televizyonda gördüğüm bazıları ellerinde "Göstericileri değil, bankacıları tutuklayın" pankartları taşıyorlardı, Zuccotti Parkı ahalisini asıl ilgilendiren ise Amerika'nın finans merkezi olan Wall Street'in işgal edilmesi kampanyası. Kampanyanın şimdilik belirgin bir amacı yok. Hedefi de yok. Kampanyayı
[Devamı]
Ramallah'tan Beytüllahim'e kaç saatte gidilir?
Güven Sak, Dr.
01 Ekim 2011
Filistin sanayileşmeyi başaran ilk Arap ülkesi olabilir. Orada bu potansiyel vardır. Nitelikli işgücü dışındaki imkanlar düşünüldüğünde, ironik bir biçimde İsrail’in altyapısı Filistin için önemli bir değerdir. İsrail Türkiye ile birlikte bölgenin sanayileşmiş iki ülkesinden biridir. Teoride, Filistinliler’in dünya ile bağlantı kurmada herhangi bir sorunla karşılaşmamaları gerekir. Lojistik altyapı ve yol ve liman bağlantıları hemen yanı başlarında, İsrail’de mevcuttur. En azından yatırım ortamına belli bir mesafeden bakan naif bir ekonomist böyle düşünecektir. Acaba bu ekonomist hiç Ramallah'tan Beytüllahim'e seyahat etmeye çalışmış mıdır? Çalışsaydı farklı düşünürdü. Çalışsaydı, Filistinli iş çevrelerinin kızgınlığını anlayabilirdi. Ayrıca Devlet Başkanı Abbas’ın neden Birleşmiş Milletl
[Devamı]
Eşkıyalığa prim veren katma değerini arttıramaz
Güven Sak, Dr.
30 Eylül 2011
Fikri mülkiyet hakları konusunda, uygulamaya yönelik sağlam adımlar atılmadan, Türkiye yerli katma değerini arttıramaz. Türkiye ile Çin'i birbirine benzer kılan nedir? Hemen "canım, elbette, büyüme performansımız" demeyin. Bakın orada pek benzeşmiyoruz. Bana kalırsa, Türkiye ve Çin üretimlerindeki düşük katma değer açısından birbirleri ile kıyaslanabilirler. Öyle ya, alın Çin'deki iPod üretimini, hani şu yeni müzik dinleme cihazını. Eskiden walkman'de kaset çalardık, şimdi yerini iPod ve internetten müzik indirme aldı. Yapılan bir çalışmaya göre Çin, ürettiği iPod’un tanesini 150 dolardan satıyor. Bunun yalnızca 4 doları Çinli üreticilerin katma değerini oluşturuyor. Yani katma değer düşük. Halbuki iPod'da katma değeri yüksek parçalar da var. Bakın o taraf dışarıdan geliyor. Peki, Türkiye'
[Devamı]
Avrupa’nın çözümü Türkiye’nin sorunudur
Güven Sak, Dr.
27 Eylül 2011
Avrupa'da banka sermayelendirmesi süreci geçici tasarruf fazlası için rekabeti arttırır, kaynakları Türkiye için pahalılandırır. Avrupa'da bugünlerde ciddi bir tedbir almak gerekiyor. Öyle ya da böyle alınacak. Ya Avrupa Birliği kendisi sürece liderlik ederek ortadaki probleme bir sonuç bulacak. Ya da birer birer kredi değerlilik derecesi düşürülen bankalar kanalıyla kendiliğinden bir sonuç ortaya çıkacak. Her durumda, Avrupa'daki anlı şanlı bankaların kendilerine bir yerlerden sermaye katkısı bulmaları gerekecek. Gidişatın yönü ortada. Avrupa bankaları derken yalnızca Avrupa Birliği demiyorum, öyle görünüyor ki İsviçre filan bu işin dışında değil. Peki, Avrupa'daki bankalar sermayelerini güçlendirmeye başlarlarsa bu durum Türkiye'yi nasıl etkiler? Gelin bir bakalım.
[Devamı]
Türkiye artık Somalili mültecileri kabul etmekte midir?
Güven Sak, Dr.
24 Eylül 2011
Bildiğim kadarıyla hayır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dün New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na konuştu. Somali’de şahit olduğu yoksulluktan bahseden Erdoğan “Somali’de yaşananlar uluslararası toplum için yüz karasıdır” dedi. Somali gerçekten de dehşet verici bir durumdadır. Ancak Türkiye ne Somali’den ne de İran, Irak veya Afganistan’dan sürekli mülteci kabul etmemektedir. Türkiye, 1951 Cenevre Sözleşmesi’nde belirlenen coğrafi kısıtlamaları uygulamayı hala sürdüren az sayıda ülkeden biridir. Türkiye’ye bir şekilde giriş yapmış olan pek çok göçmen ülkede kaçak yaşamakta ve çalışmaktadır. Türkiye bir istikrar, zenginlik ve özgürlük timsaline dönüşürken acilen kapsamlı bir göçmen politikası geliştirmelidir. Aksi takdirde Somali’nin dramından bahsetmek hiç inandırıcı değildir.
[Devamı]
Bu döviz kuru nereye gider?
Güven Sak, Dr.
23 Eylül 2011
Memleket kontrolsüz büyürken ekonomide risk biriktirildi. Tedbir yerine de kur intibakının faydalı olacağı düşünüldü. Kur intibakında bayram arası galiba sona erdi. Hafta başından beri göz ucuyla döviz kurlarını yeniden izlemeye başladık. Tamam. Dışarısı karışık, dolardaki artışın önemli bir bölümü de euro/dolar paritesinden kaynaklı. Ama eskiden dışarısı karıştığında etki tam da böyle olmuyordu. TL böyle değer kaybetmiyordu. Hatta hafiften değer kazanıyordu. Kurlar uzun süre aynı yerdeydi. Kimse dolarizasyondan sıkça söz etmiyordu. Girişimcilerimiz 2001 krizinden beri ilk kez dolar cinsinden borçlanıp, maliyetlerini azaltmaya önem vermeye başlamışlardı. Simdi tersi olmaya başladı. Eskiden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) "Kur iç ve dış talebin dengelenmesine katkıda bulunacaktır"
[Devamı]
I am at Erzurum - REDEVCO-AVM
Güven Sak, Dr.
20 Eylül 2011
Erzurum'da kadınlar iş yaşamına artık daha çok katılıyorlar, Türkiye nasıl değişiyorsa Erzurum da değişiyor. Dün Twitter'da böyle mesajlar vardı: Türkçe meali "Ben şimdi Erzurum REDEVCO AVM'deyim." Her gün de oluyor. Buradan ne çıkar: Erzurum'da bir AVM var. Birkaç yıl önce yoktu. İçinde i-Phone veya BlackBerry kullanan birileri geziyor. Birkaç yıl önce o da yoktu. Dünya değişiyor. Türkiye de değişiyor. Erzurum'un aynı kalması mümkün mü, o da değişiyor. Dün itibariyle Tıvitter'da İngilizce "I am at Erzurum-REDEVCO-AVM" diye şakımalar vardı. Sevinerek gördüm. Pazar günü, birisi de bu kez Antep'ten, "Sankopark'ın terasından balonca Gaziantep sabaha karşı böyle duruyor" diye şakımıştı, kocaman Gaziantep resmini de internete yerleştirmişti. Eskiden bunlar yoktu. Eskiden bu şehirlerimizde alışv
[Devamı]
TRT-Arapça işbaşında
Güven Sak, Dr.
17 Eylül 2011
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) ’nun Arapça kanalı yaklaşık bir yıl önce yayına başladı. Bu gelişme, güya Türkiye’nin yüzünü bölgeye çevirmesinin işaretiydi. Başbakan Erdoğan Arap Baharı’nın hemen ardından Kuzey Afrika gezisine çıktı. Erdoğan’ın uçaktan inişini bütün Türk kanalları canlı olarak yayımladı. Ben de ne yapıyorlar diye merak edip TRT Arapça kanalına bir baktım. Arap dünyasında Türkiye için muhakkak ki tarihi bir an yaşanırken, TRT Arapça Türkiye’de kereste üretimi üzerine bir belgesel yayımlıyordu.
[Devamı]
