İsimlerin önemi
Fatih Özatay, Dr.
14 Haziran 2023
Aylardır üzerinde durduğum ‘makule dönüş’ programı üç ayaktan oluşuyordu: İstikrara yönelik adımlar, ekonomi alanında kurumsal yapıda değişiklikler, ekonomi dışındaki alanlarda kurumsal yapıda değişiklikler. Henüz ortada açıklanan bir program yok. Açıklanacak programda kurumsal alanda yapısal değişikliklere ilişkin gösterişli cümleler olabilir. Ancak uzun bir süredir yaşadıklarımız, bunların uygulamaya konulması açısından umutlu olmamamız gerektiğini söylüyor bize. Bu durumda, uygulamada sadece ilk ayağa –istikrarı sağlamaya, yönelik kararlar göreceğiz. Hem döviz kurundaki gidişat hem de TCMB’ye yapılan atama nedeniyle daha çok faiz politikası konuşuluyor. Oysa bütçe açığı çok yüksek düzeylere -2001 krizinden önce alıştığımız düzeylere doğru yöneliyor. O açıdan da tehlikeli sulardayız; Per
[Devamı]
Kur dengesinin olduğu yerde kalmaması riski
Fatih Özatay, Dr.
09 Haziran 2023
Bugün okuduğunuz yazıda belki kullanırım diye salı günü birkaç veriye ilişkin değeri bir tarafa not almıştım. Mehmet Şimşek’in “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönmesi dışında bir seçeneği kalmamıştır” vecizesinden sonra, rasyonel (akla uygun) olmayan ekonomi politikasının uygulamaya sokulduğu dönemin başlangıcı ile bugünü karşılaştırmak içindi o notlar. Döviz kuru (dolar kuru) karşılaştırması için ‘bugün’ün karşısında 21,5 değeri yer alıyordu. Bu satırları yazdığım saatlerde (7 Haziran, saat 13.11) dolar kuru 23.16 düzeyinde. Burası da böyle bir ülke işte. Öyle dönemler oluyor ki döviz kuru için sadece hangi güne ait olduğunu belirtmek yetmiyor; bir de saat ve hatta dakika vermek gerekiyor. Allah, saniye belirtmek zorunluğuna düşürmesin bizleri. Amin.
[Devamı]
Rasyonel zemine dönmek
Fatih Özatay, Dr.
07 Haziran 2023
Mayıs ayı enflasyonu yüzde 0.04 oldu. Böylelikle, yıllık enflasyon 4,1 puan azalarak yüzde 39,6’ya düştü. Aylık enflasyonu, ondalıktan sonra bir hane olacak şekilde yuvarlarsak (ikinci ondalık hane 5’ten küçük olduğu için) Mayıs enflasyonuna yüzde 0,0 diyebiliriz. Bu durumda, tüketici fiyatları genel düzeyinin Nisan ayına göre değişmeden kaldığı belirtilebilir.
[Devamı]
Denklemin sol tarafından bazı unsurlar azalırsa
Fatih Özatay, Dr.
02 Haziran 2023
Gözlemler gösteriyor ki, işlerin yolunda gitmediği bir futbol takımında, teknik direktör değişikliği ile işleri bir miktar toparlamak mümkün olabiliyor. Sonuçta yeni teknik direktör yeni bir oyun planı oluşturabiliyor. Hele bir de birkaç oyuncu takviyesi yapıldıysa takıma ve yeni oyun planı iyiyse, işler yavaş yavaş rayına girebiliyor. Ancak, takım birden sınıf atlamıyor; mesela Türkiye süper liginde toparlanması, Avrupa şampiyonlar liginde iddialı bir takıma dönüşeceği anlamına gelmiyor. Üstelik kulübün başkanı yeni teknik direktörün işlerine karışmayacağını açıklasa bile, eninde sonunda huylu huyundan vazgeçmeyebiliyor; yeni teknik direktöre de rahat bir çalışma ortamı kalmayabiliyor. Sonuçta, eski tas eski hamam olabiliyor.
[Devamı]
Ekonomide durum ve beka
Fatih Özatay, Dr.
26 Mayıs 2023
Salı günü ekonomideki kırılganlıkların nasıl beka sorununa dönüşebileceği üzerinde durdum. Güzel örneklerden biri de Temmuz ve Ağustos 2018’de ABD Başkanı’nın Türkiye ekonomisini mahvetmekle tehdit ettiği tweet mesajlarının tetikleyici unsur olduğu 2018-19 kriziydi. İstihdam oranındaki düşüş 2001 ile benzer, küresel krizdekinden ise çok daha fazlaydı. Elbette önemli bir GSYH kaybı da beraberinde gelmişti. Ekonomisi kırılgan olmayan bir ülkede bu tür sonuçlara yol açmayacak birkaç tweet ekonomimizi derinden sarsmıştı. Zira kriz öncesinde oldukça kırılgan bir ekonomimiz vardı. Temel kırılganlık nedeni de finans dışı şirketler kesiminin döviz cinsinden çok fazla borçlu olmasıydı. Atılan tweet mesajları, “bir daha uluslararası piyasalardan zor borçlanırsınız” anlamına geliyordu ve bu denli dış
[Devamı]
Beka sorunu
Fatih Özatay, Dr.
24 Mayıs 2023
‘Beka’ sözcüğü çok sık kullanılıyor. Ağırlıkla da siyasette. Arapça kökenli bir sözcük olan bekanın Türk Dil Kurumuna göre Türkçe karşılığı ‘kalıcılık, ölmezlik’. Türkçe karşılığını esas alınca, “Türkiye’nin beka sorunu” yerine “Türkiye’nin kalıcılığı sorunu” demek bayağı bir ürkütücü oluyor. En iyisi ben ‘beka’ sözcüğünü kullanarak yazıya devam edeyim.
[Devamı]
Bu sürdürülemez noktaya nasıl geldik?
Fatih Özatay, Dr.
19 Mayıs 2023
Ekonomik durumun ve bu durumu yaratan politikaların sürdürülemez olduğu bu işle ilgilenenler açısından sanıyorum açık. Politikaların değişmesi gerekiyor. İkinci turdan çıkacak sonuca göre bu değişimin istenilir yönde olup olmayacağını öğreneceğiz. Peki, ekonomide bu sürdürülemez noktaya nasıl geldik?
[Devamı]
Üçer aylık enflasyon hedefleri/tahminleri
Fatih Özatay, Dr.
12 Mayıs 2023
Seçim sonrasında ekonomi politikasında makule dönülmesi halinde para politikasının nasıl şekillenebileceği (ya da şekillenmesi gerektiği) üzerinde durmak istiyorum bugün. Bu çerçevede, ‘üç aylık enflasyon hedefleri’ konulacağına dair son zamanlarda dile getirilen açıklamaları ele alacağım. Kastedilen, tam olarak enflasyon hedefi mi yoksa enflasyon tahmini mi çok açık değil. Açık olmasa da para politikası açısından benzer etkileri olacağı için, böyle bir açıklamanın sakıncalarını ve yararlarını tartışmak gerekiyor.
[Devamı]
Asgari ücret büyümeden pay alsaydı
Fatih Özatay, Dr.
10 Mayıs 2023
Geçen hafta TÜİK’in 2022 yılında yaptığı ama 2021 yılını referans alan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması yayınlandı. Sürpriz yok. Gelir dağılımındaki bozukluk artarak devam ediyor. Mesela şu: En yüksek gelire sahip yüzde 20’nin toplam gelirden aldığı pay, bir yıl öncesine göre 1,3 puan artarak yüzde 48’e çıktı. Buna karşılık, en düşük gelire sahip yüzde 20’nin payı çok küçük bir azalışla yüzde 6’ya indi. 2022’yi referans alan çalışma açıklandığında, büyük ihtimalle, en yüksek gelire sahip olan yüzde 20’nin toplam gelirden aldığı pay biraz daha yükselecek.
[Devamı]
GSYH’nin yüzde 7’si civarında bütçe açığı riski
Fatih Özatay, Dr.
05 Mayıs 2023
Birikmiş sorunlar o kadar çok ki, seçim sonrasında makule dönmeyi amaçlayan bir senaryonun karşılaşabileceği güçlükleri tartışmak bir türlü bitmiyor. Bu konuda son yazıyı geçen Perşembe günü yazmıştım. Bugün maliye politikası ile devam ediyorum.
[Devamı]
