Para politikasının gücünü azaltmak zorunda kalmak
Fatih Özatay, Dr.
21 Şubat 2024
Soru şu: Her likidite artışı enflasyonist midir? Şimdi, bu soru da nereden çıktı diyebilirsiniz. Bu yazı günışığına kavuştuğunda TEPAV’ın altıncı Para Politikası Değerlendirme Notu da yayımlanmış olacak. Notun ilk taslakları, uzun ve zevkli tartışmaların yapıldığı bir toplantıdan sonra yayınlanan biçimini alıyor. O toplantıdaki hararetli bir tartışma nedeniyle bu soruyla işe başladım.
[Devamı]
Binlerce Porsche ve Audi neden Amerika’ya alınmadı?
Güven Sak, Dr.
20 Şubat 2024
2024 ilginç bir yıl olmaya aday görünüyor doğrusu. 2023’ün küresel ekonomi için uzun vadeli etkileri açısından en önemli hadisesi aslında jeoekonomik ayrışmaydı. Eskiden küreselleşme deyince dünya bir bütündü, parçalara ayrışmamıştı. Dünya o bütünlük sayesinde düzleşiyordu bir nevi. Artık değil.
[Devamı]
2024 Ocak ayı merkezi yönetim bütçe sonuçları: Filmi tekrar başa mı sarıyoruz?
H. Hakan Yılmaz
19 Şubat 2024
Ocak ayı Merkezi Yönetim Bütçe (MYB) gerçekleşmeleri, bütçe performansındaki olumsuz gidişin devam ettiğini bize göstermektedir. Bütçe dengesinde geçen yıl derinleşmeye başlayan bozulma, bu yılın Ocak ayında da devam etmiştir. Gelirlerdeki artışın enflasyon ve büyümenin üzerinde gerçekleşmesine rağmen özellikle cari nitelikli giderlerdeki artış oranının 2024 yılı MY bütçesinde hedeflenen artış oranlarının oldukça üzerinde seyretmesi, bütçe açığının artmasına neden olmuştur. Bu gelişme kaçınılmaz olarak seçimlerden hemen sonra geçen yıla benzer şekilde gelir ve harcama yönlü mali tedbirlerin gündeme geleceğinin sinyali olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle Orta Vadeli Programda Eylül ayı beklenmeden bir güncelleme yapılması ekonomik programa güven açısından önemli görülmektedir.
[Devamı]
Ekonomik büyüme ve istihdam
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
17 Şubat 2024
Bu hafta açıklanan verilerle 2023 yılı istihdam piyasasına ilişkin gelişmeleri gördük. Hükümet yetkilileri, toplam istihdamın 32 milyona ulaşmasının ve işsizlik oranının %8,8’e gerilemesinin ekonomik programda hedeflenenden de öte iyi gelişmeler olduğunu vurgulayan açıklamalar yaptı. Peki, istihdam piyasası gerçekten de ekonomik programın meyvelerini aldığımız bir çıktı mı oldu, gelin bunu değerlendirelim.
[Devamı]
Finansmanda iyileşme
Fatih Özatay, Dr.
16 Şubat 2024
Uygulanmakta olan (eksik) rasyonele dönüş programının mütevazi enflasyon hedefine ulaşabilmesi için sağlaması gereken zorunlu koşulların en önemlisi, yurtdışından finansman akışının sürekli hale gelmesi koşulu. Türkiye Mayıs seçimleri öncesinde ne yazık ki ödemeler dengesi krizinin eşiğine gelmişti. Yüksek cari işlemler açığını normal yollarla finanse edemiyordu. Dış finansman kesilmişti. Seçimden sonra bu tabloda önemli bir değişiklik oldu. 2023’ün seçim sonrasını kapsayan son yedi ayında önemli bir finansman girişi gerçekleşti. Tabloda, 2022 Kasım - 2023 Mayıs dönemindeki, yani seçim öncesindeki yedi ay ile 2023 Haziran – 2023 Aralık dönemindeki, yani seçim sonrasındaki yedi ayın ödemeler dengesi verilerinin karşılaştırması yer alıyor. Net finansmanda belirgin bir artış hemen göze çarpıy
[Devamı]
İşsizlik arttı mı azaldı mı?
Fatih Özatay, Dr.
14 Şubat 2024
Aralık 2023 işgücü verileri açıklandı. Aylık veri çok fazla oynaklık gösteriyor. Bu nedenle (mevsim etkilerinden arındırılmış) üçer aylık ortalama değerleri ele alacağım. Önce olumlu taraftan işe başlayayım. İşsizlik oranında belirgin bir düşüş var. Trump’ın tweet mesajlarının tetiklediği ‘Rahip Brunson’ krizinde yüzde 14 (2019’un üçüncü çeyreği) ile zirveye ulaştıktan sonra neredeyse kesintisiz baş aşağıya gitti. 2023 son çeyrek ortalaması yüzde 8,8. Yeni işgücü verileri Ocak 2005’ten bu yana var. Şimdiye kadar gözlenen en düşük çeyreklik işsizlik oranı 2012’nin ikinci çeyreğinde: Yüzde 8,1. Dolayısıyla, son on dokuz yılın en düşük işsizlik oranına yaklaşmış durumdayız.
[Devamı]
Geçen Cuma Brüksel’deki oylama neden ertelendi?
Güven Sak, Dr.
13 Şubat 2024
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin temsilcileri geçen Cuma günü şirketleri hedef alan tedarik zinciri yasasını (Corporate Sustainability Due Diligence Directive-CSDDD) oylayacaklardı. Hükümetteki Hür Demokratlar düzenlemeye karşı çıkınca, Almanya oylamaya katılmayacağını açıkladı. İtalyanlar zaten aynı kanıdaydı. Fransızlar da öyle. Düzenlemeye AB ülkelerinden yeterli destek olmadığı anlaşılınca konu gündemden çıkarıldı, oylama ertelendi.
[Devamı]
Okumanın yaşı yok mu? Heyecanla başladığın üniversite biter mi?
Mukaddes Merve Dündar
12 Şubat 2024
TEPAV Kalkınma Programı Direktörü H. Ekrem Cunedioğlu’nun “Türkiye’de Yoksulluk ve Gelir Dağılımı: TÜİK Verilerine Nasıl Bakalım?” başlıklı değerlendirme notu geçtiğimiz hafta yayımlandı. Cunedioğlu, notunda yükseköğretim mezunlarının ortalama gelirinin lise mezunlarının ortalama gelirinden 2012’de yüzde 77 fazlayken 2022’de sadece 38 fazla olduğunu ve bu durumun potansiyel işgücünün önemli bir kısmı için neden yükseköğretime devam edeyim sorusunu anlamlı hale getirebileceğini belirtiyor. Diğer taraftan Yüksek Öğretim Kalite Kurulu’nun Gösterge Değerleri Raporu kapsamında açıkladığı “Üniversiteden Ayrılan Öğrenci Sayısı (Mezunlar Hariç)” verisi son zamanlarda birçok haberde yer aldı. Bu haberlerde 2018-2022 yıllarını kapsayan beş yıllık dönemde yaklaşık 2 milyon üniversite öğrencisinin oku
[Devamı]
Mızrak çuvala sığmadı: Ocak 2024’te Hazine rekor nakit açığı verdi
M. Coşkun Cangöz, Dr.
10 Şubat 2024
2023 yılı bütçe gerçekleşmeleri Hazine nakit dengesinin öncü gösterge niteliğinde olduğunu bilenler açısından sürpriz oldu. Zira 2023 yılında Hazine nakit dengesi 625 milyar TL açık vermişken merkezi yönetim bütçe açığı 1,375 milyar TL olarak gerçekleşti. Diğer bir ifadeyle nakit dengesi GSYH’nin yüzde 2,5’i kadar açık vermişken bütçe açığının GSYH'ye oranı yüzde 5,4 olarak gerçekleşti. Aradaki bu büyük fark, Aralık 2023’te tahakkuk eden bütçe harcamalarının nakit ödemesinin 2024 yılına ertelenmiş olmasından kaynaklanıyordu. Yaklaşık 750 milyar TL tutarındaki harcamanın 2023’te ödenmemiş olmasının Aralık sonunda 800 milyar TL civarında olan Hazine banka hesap bakiyesinin korunması çabasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir.
[Devamı]
Merkez Bankası Toplantısından Gözlemler
Burcu Aydın Özüdoğru, Dr.
10 Şubat 2024
Bu hafta gerek yurt içinde gerekse yurt dışında gözler göreve sürpriz bir şekilde atanan Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın yapacağı Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısındaydı. Peki, toplantıda öne çıkan konular neydi; gelin bunları değerlendirelim.
[Devamı]
