Çözüm yaklaşıyor mu?
Fatih Özatay, Dr.
13 Ekim 2008
Dün krizin temelinde yatan nedenlere inmeye çalıştım. Parça parça alınan kararların neden çare olamadığına değindim. Bugün sıra çözüme geldi. Bir de Türkiye’nin neler yapabileceğine... Çözüm, açıktır ki, krizin temelinde yatan sorunların hepsinin birden aynı anda üzerine gitmekten geçiyor.Cumartesi günü bizim gazetede Roubini’nin çözüm önerileri ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştı. İnternette şöyle bir dolaşınca çoğu uzmanın benzer öneriler ileriye sürdüklerini görmek mümkün. Üzerinde hemen hemen görüş birliği olan öneriler şöyle:
[Devamı]
Neden alınan önlemler çare olmuyor?
Fatih Özatay, Dr.
12 Ekim 2008
Cumayı cumartesiye bağlayan gece yarısı; saat 1'e yaklaşıyor. Evde arkadaşlar var, sohbet ilerlemiş. Hay Allah, şimdi masadan nasıl kalkıp bilgisayarı açacağım, internete girip o merakla beklediğim açıklamayı okuyacağım.Dünyanın en büyük yedi ekonomisinin (G-7) merkez bankalarının başkanları ve hazine bakanları toplandılar Washington'da. Dünya merakla bekliyor ne açıklayacaklarını. Acaba ortak bir plan var mı?Meslek aşkı ağır bastı; açtım interneti. Açıklamanın daha ilk satırlarını okurken aklıma gelen ilk şey "Haksızlık yapmışsın, yok birbirlerinden farkları!" oldu. Pazartesi günü "Sağ olsun yöneticilerimizÖ Hem 'gerekeni' yaparlar, hem de kafamızı yormayalım diye 'gerekenin' ne olduğunu açıklamazlar. Neyse, ne gerek var, 'gerekeni' gereksiz yere kurcalamaya..." diye başlamışım y
[Devamı]
Duacı olmak...
Fatih Özatay, Dr.
09 Ekim 2008
Hakkında söylenmedik kalmadı. Ne dudak uçurtucu komplo teorileri ardı sıra sökün etmedi ki! Ama herhalde hiç olmazsa şimdi 2001 krizinden sonra uygulanmaya başlanan ekonomik programın baş tasarımcısının hakkını vermek gerekir. Kemal Derviş'ten söz ediyorum, şüphesiz...Son yazımda ABD Kongresi'nden geçen yasa hakkında ileri sürülen temel eleştirilere kısaca değinmiştim. Bunların bir kısmı, yasalaşan planın mali sektörün sermaye yapısını güçlendirici önlemler içermemesi nedeniyle gündeme getiriliyordu. Evet, ortada çok büyük bir güven bunalımı var; her türlü gösterge bu güvensizliği gözümüze sokuyor her Allah'ın günü. Ama güven bunalımının arkasındaki temel neden daha da önemli; mali sektörün sermaye yapısı yerlerde sürünüyor. İnternette dolaşınca hemen fark ediliyor. Özellikle 199
[Devamı]
Kurtarma planı hakkında şüpheler
Fatih Özatay, Dr.
06 Ekim 2008
Yaşasın! ‘Gereken tedbirleri almışız.’ Sağ olsun yöneticilerimiz; hep bizleri düşünürler. Hem ‘gerekeni’ yaparlar, hem de kafamızı yormayalım diye ‘gerekenin’ ne olduğunu açıklamazlar. Neyse, ne gerek var, ‘gerekeni’ gereksiz yere kurcalamaya...Çok tartışılan yasa tasarısı nihayet kabul edildi ABD’de. Ama tartışmalar hız kesmedi. Yasalaşan tasarının olsa olsa, o da kısa dönemde ortalığı yatıştıracağı, ama krizin özünde yatan nedenlere tam da çare olamayacağı ileri sürülüyor. Bugünlük sadece üst başlıklar halinde belirteyim plan hakkındaki şüphelerin bazılarını. Birincisi, ortadaki büyük güven bunalımına ilişkin. Ret edilen ilk taslakla kabul edilen yasa arasındaki temel farklardan birisi mevduat sigortasına ilişkin. Mevduatların 100 bin dolarlık kısmı devlet güvencesi altındayken
[Devamı]
Bilgisayar yokken (2)
Fatih Özatay, Dr.
05 Ekim 2008
Bayramın son günü sorumuz şuydu: İleriye yönelik tahmin yapmaya çalışanlar, bilgisayarların olmadığı bir dünyada bu işi nasıl beceriyorlardı? Teknik modellerin geliştirilmesi, tahmin edilmesi ve çözülmesinde önemli katkılar yapmış bir bilim insanının (Arthur Goldberger) anılarına kısaca bakacağım bugün.Goldberger 1951 yılında Michigan Üniversitesi’ne lisansüstü çalışması yapmak için gitmiş. Oradaki model grubuna katılmış. Mekanik hesap makinelerinden bahsediyor yazısında. Şu kollu markasından dolayı adları ‘Fasit’ olarak bilinen bizden önceki kuşağın kullandığı makineler. Çocukken babamın ofisinde bu makinelerin kullanılmasını hayranlıkla seyrettiğimi hatırlıyorum.Kimi bu makinelerle, kimi de biraz daha gelişmiş daktilo büyüklüğündeki elektromekanik makinelerle işlemleri yapıyorm
[Devamı]
Bilgisayar yokken (1)...
Fatih Özatay, Dr.
02 Ekim 2008
İleriye yönelik tahmin yapmanın son zamanlarda ne kadar zorlaştığından dem vurmuştum pazar günü. Bilgisayarların bu kadar gelişmesine, dolayısıyla bilim dünyasının geliştirdiği son derece teknik modellerin kolaylıkla ve çok kısa zamanda çözülebilmesine karşın yaşanıyor bu sorun. Bu bayram günü gelin farklı bir konuyu ele alalım. Ortada hiç bilgisayar yokken acaba bu teknik modellerle uğraşanlar ne yapıyorlardı? Teknik modellerin geliştirilmesi, tahmin edilmesi ve çözülmesinde önemli katkılar yapmış bir bilim insanının (Arthur Goldberger) anılarına kısaca bakacağım bundan sonraki yazımda. Ama önce biraz 'hazırlık' yapmak gerekiyor.Daha iyi anlaşılabilmesi için, bir örnek vereyim. Diyelim ki enflasyonun gelecekte alacağı değerleri çok basit bir modelle bulmaya çalışıyorsunuz. Mode
[Devamı]
Geleneklere sahip çıkmak
Fatih Özatay, Dr.
29 Eylül 2008
Bizim gibi ülkelerde ileriye yönelik tahmin (öngörü) yapmak gelişmiş ülkelere kıyasla daha zor. Eskiden, istikrarsızlığın bu tür ülkelerde kural olduğu dönemlerde söz konusu zorluğun derecesi daha fazlaydı. Evet, artık istikrarsızlıklar bir kural değil. Çoğu yükselen piyasa ekonomisi yüksek borç, yüksek bütçe açığı, yüksek enflasyon gibi sorunlarını çözdü, ya da oldukça azalttı. Ancak yine de kalan kırılganlıklar öngörü işiyle uğraşanların hayatını zorlaştırıyor.Öngörülerin doğruluk derecesini etkileyen başka unsurlar da var ebette. Hesaplama yöntemlerinde sık yapılan değişiklikler, eski yöntemleri daha doğru yöntemlerle değiştirse de 'hafıza kaybına' yol açabiliyor. Yeni seriler yeteri kadar gözlem sunmayabiliyor araştırmacılara. Ya da, mesela demokrasi tam oturmadıysa, iç siyase
[Devamı]
Küreselleşme ve para politikası
Fatih Özatay, Dr.
28 Eylül 2008
Yaşadığımız günlerin 'mana ve öneminden' uzak ama 'az uzak' konulara devam ediyorum bugün de. Sırada mali küreselleşmenin para politikasına etkileri var. Parasal iktisadın gurularından M. Woodford'un teknik bir makalesinden yararlanarak (yazının sonunda künyesi var bu makalenin) ele alacağım bu konuyu. Para politikasını üç temel kanalla etkileme potansiyeline sahip mali bütünleşme. Bu üç kanal üç soru doğuruyor: Birincisi, küreselleşme sonucunda artık merkez bankalarının kısa vadeli yurtiçi faizleri etkileme güçleri kaldı mı? İkincisi, kısa vadeli yurtiçi faizleri etkilese bile merkez bankaları, faizlerdeki bu değişiklik toplam talebi etkileyebilir mi? Üçüncüsü, merkez bankaları faizleri etkileseler ve faizlerdeki bu değişiklik toplam talebi değiştirse bile bu değişikliğin yurti
[Devamı]
Mali küreselleşme
Fatih Özatay, Dr.
25 Eylül 2008
Ortalık bir yatışıyor bir kan gövdeyi götürüyorken biraz 'ilgisiz' konulara girelim birkaç yazı. 'Biraz', ama tamamıyla değil. Küreselleşmenin ekonomi politikasına etkileri ele alacağımız konu. Özellikle de para politikasına. Çok genel bir deyim küreselleşme. Kimi zaman da günah keçisi oluyor. Halının altına süpürmek yerine ona atıveriyoruz suçu. Mali küreselleşme ile başlayalım. Son yıllarda para politikasına olan etkisi üzerinde sık sık duruluyor mali küreselleşmenin.
[Devamı]
Hafızaları tazeleyelim
Fatih Özatay, Dr.
22 Eylül 2008
Çok karışık bir haftayı bıraktık. Bu haftanın ilginç bir özelliği de ABD ve İngiltere gibi ülkelerden gelen kötü haberlerden sonra, bu defa büyük bir yükselen piyasa ekonomisinin zor duruma düştüğüne ilişkin haberlerdi. Rusya ekonomisi kötü sinyaller verdi hafta boyunca. Rusya'da son bir hafta içinde olan bitenler geçmişi hatırlattı. Gelin çok kısaca hafızamızı yenileyelim 1990'larda yaşananlarla. 1994-1995 Meksika krizini inceleyen akademik makaleler 'tekila etkisi' kavramını bilim dünyasına hediye etmişlerdi. Meksika'da patlak veren kriz, yükselen piyasa ekonomilerini, özellikle de Latin Amerika ülkelerini sarsmıştı çünkü.Tekila etkisi tek örnek olarak kalmadı elbette. 1997'de Asya kaplanları hastalandı, yükselen piyasa ekonomileri yeniden sarsıldı. 1990'ların sonlarına doğru d
[Devamı]
