Havadaki bu yılgınlık kokusu iyi değildir
Güven Sak, Dr.
19 Ekim 2007
Türkiye güzel bir seçimden çıktı. Ülke tarihinin en derin iktisadi dönüşüm sürecini yaşıyor olmamıza karşın, iktidar partisi oylarını artırdı. Ne beklersiniz? Şöyle bir "Nerede kalmıştık?" aktivizmi değil mi? Ama bakın öyle olmadı. Etrafta bir yeniden işe sarılma, yarım kalanı tamamlama heyecanı değil, bir yorgunluk var. Coşku değil, bir tedirginlik ve yılgınlık havası etrafımızı saran. Nedir problem? Bize kalırsa, enerjimizi bitiren, üstümüze üstümüze gelen meseleler değil, bizdeki bu ne yapacağımızı bilememe halidir. Ortadaki sorun aslında program eksikliğidir. İlgilenenleri aşağıya bekleriz, efendim.
[Devamı]
MB, ihracatçı için daha esnek olabilir
Fatih Özatay, Dr.
18 Ekim 2007
Merkez Bankası'nın (MB) ihracatçı için neler yapabileceğini sorguluyordum. Yapabileceklerini uygulanmakta olan enflasyon hedeflemesi çerçevesinde tartışalım. Şüphesiz başka uygulanabilecek para politikası rejimleri de var. Ama Türkiye'de 2002 başından beri bu rejim uygulanıyor ve de yakın gelecekte de uygulanmaya devam edileceği görülüyor.Enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerin çoğunda bu rejim şöyle çalışıyor: Parlamentolar yasayla merkez bankalarına fiyat istikrarı sağlanmasını ana amaç olarak veriyorlar. Yine yasalar çerçevesinde hükümet ile birlikte bir enflasyon hedefi saptanıyor. Merkez bankaları hedefe ulaşmak için gerekli gördükleri araçları kullanmakta serbest oluyorlar. Bu araç ise kısa vadeli faiz oranı. Bu faiz nasıl saptanıyor?Genelde iki tür enflasyon hedeflemesi
[Devamı]
MB, ihracatçı için ne yapabilir?
Fatih Özatay, Dr.
15 Ekim 2007
Merkez Bankası (MB) gökten zembille inmiş bir kurum değil. Bir yasası var. Bu yasada, son olarak Mayıs 2001'de kapsamlı bir değişikliğe gidildi. Yasası çerçevesinde MB'nin ana amacı fiyat istikrarını sağlamak. Yine yasaya göre hükümet ile birlikte bir enflasyon hedefi belirleniyor. Bu hedefe ulaşmak için gerekli gördüğü her aracı kullanmakta serbest MB.Teknik anlatımıyla araç bağımsızlığına sahip, amaç açısından ise bağımsız değil. Merkez Bankası bağımsızlığı ile ilgili literatüre bakarsanız da bu gayet doğal. Demokratik bir toplumda ana amaç (fiyat istikrarı) yasayla belirleniyor ve bu ana amaç çerçevesinde kısa vadeli hedefler (Türkiye'de yıllık ve üç yıllık enflasyon hedefleri) ise hükümetle birlikte saptanıyor.Bunun böyle olmasının bir yararı şu: Hükümeti de enflasyonla müca
[Devamı]
Anayasa değişikliği mi anayasayı yenilemek mi?
Hasan Ersel, Dr.
15 Ekim 2007
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Deniz Baykal'ın önerisini uygun bulup kurucu meclis kurmaya karar verir ve kendisini kurucu meclis olarak kabul ederse ne olur? Mevcut Meclis'in 'kurucuların iradesini yansıtıp yansıtmadığına' kim, nasıl karar verecek?
[Devamı]
Lira hep değerlenme baskısı altında olacak
Fatih Özatay, Dr.
14 Ekim 2007
'İhracatçı ne yapsın?'Son yazımın başlığı böyleydi. 'Sıfırdan' işe başlayıp salt mühendisliklerinin gücüyle ileri teknoloji kullanarak üretim yapan, üretiminde kendi geliştirdikleri tekniği kullanan ve ürettikleri malı da dünyanın dört bir tarafına ihraç eden karıkoca iki müteşebbisten söz etmiştim. Liranın değerlenme sürecinde bir yandan verimliliklerini artırarak, diğer yandan da malzemeden çok 'fikir' satıyor olmaları nedeniyle ayakta kalmışlardı. Ama kurdaki son gelişmeler karşısında direnme güçleri de sona gelmişti.Olumsuz dışsal şokların yokluğunda kurdaki ana eğilim düşme yönünde olacak. Hem kısa vadede hem de orta vadede. Bu, çok açık biçimde görülüyor.Kısa vade için gerekçemi perşembe günü yazmıştım. Kısaca tekrarlayayım: Birincisi, gelişmiş ülke piyasalarında işlerin d
[Devamı]
Görüş birliğine varmanın bir yolu olarak 'görüşmeci demokrasi'
Hasan Ersel, Dr.
12 Ekim 2007
Geçen yazımda (Referans, 8 Ekim 2007) iç kararttığımın farkındayım. Aslında kabahat benim değil. Yazımı dayandırmaya çalıştığım toplumsal tercih kuramının böyle karamsar bir havası var. Bu kuramın ortaya çıkmasına yol açan büyük bir iktisatçı: Kenneth J. Arrow. Bu zat, 1950'de makul varsayımlar altında bireylerin tercihlerine dayanarak, tutarlı bir toplumsal karar kuralı bulunamayacağını kanıtlamıştı. O zamandan bu yana bu alan hep bu tür olanaksızlık teoremleriyle uğraştığı için şaka yollu "olanaksızlığın bilimi" olarak tanımlanır hale geldi. Hatta 1972'de Arrow, Alfred Nobel adına İsveç Merkez Bankası'nın verdiği iktisat ödülünü aldığı zaman, önde gelen bir ABD gazetesi "Demokrasinin çalışmayacağını kanıtlayan akademisyene Nobel ödülü verildi" diye başlık atmıştı. Oysa, Arrow'
[Devamı]
İhracatçı ne yapsın?
Fatih Özatay, Dr.
11 Ekim 2007
Komşum Murat ihracatçı. Seksen kişiyi istihdam ediyor. Ürettiği malı dünyanın her tarafına satıyor. Fabrikası, alanında dünyanın önde gelen fabrikaları arasında. İki yıl önceki bir konuşmamızda sattığı her ürünün fiyatının çok önemli bir kısmının mühendislikten oluştuğunu söylüyordu. İleri teknoloji kullanıyor. Eşi ve kendisi mühendis, patentleri de var.Bahçelerimiz çok yakın birbirine. Geçen gün bizim duvarın oradan geçerken şöyle dedi: "Ya, Fatih, verimliliği artıra artıra şimdiye kadar idare ettik. Ama artık (boğazını işaretle) burama kadar geldi, güzel bir özgeçmiş hazırladım; 'tecrübeli makine mühendisi iş arıyor' diye ilan vereceğim". Kibar çocuktur, üstelik komşuyuz, eski meslektaşız, aynı okuldan mezunuz, küçük oğullarımız can ciğer arkadaş; bu nedenlerden olsa gerek, be
[Devamı]
Fed'in olası tavrı
Fatih Özatay, Dr.
08 Ekim 2007
ABD'nin tarım dışı istihdamının ağustos ayında 4 bin azaldığı açıklanmıştı bir ay önce. Cuma günü bu sayıda önemli bir düzeltmeye gidildi; azalmak bir tarafa istihdamın 85 bin arttığı açıklandı. Düzeltmenin temel nedeni ise kamu istihdamının (eğitim sektöründeki) bir ay önce aslında olduğundan az hesaplanmasıydı. Eylül ayında ise tarım dışı istihdamın 100 bin artığı duyuruldu. Bu da beklenen istihdam artışının 10 bin üzerindeydi.Bu gelişmeler sonucunda ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bir sonraki toplantısında alacağı tavra ilişkin tahminler de değişti. Verinin açıklanmasından önceki dakikalarda ekim ayındaki toplantısında Fed'in faiz indirme olasılığı yüzde 72 olarak görülürken, verinin açıklanmasından sonraki dakikalarda bu olasılık yüzde 46'ya kadar düştü. Bekleyişlerdeki bu deği
[Devamı]
Çoğunluk kuralı anayasa tartışmasında işe yaramayabilir
Hasan Ersel, Dr.
08 Ekim 2007
Deneysel bir yaklaşımla anayasa tartışmasında görüş birliği sağlanmasının zor, çoğunluk kuralının da o kadar güvenilir bir toplumsal karar alma yöntemi olmadığı görülüyor.
[Devamı]
ABD tarım dışı istihdam verisinde büyük revizyon
Fatih Özatay, Dr.
07 Ekim 2007
Şu ABD otoritelerinin yaptığına bir bakın: Ekonomistlerin bekleyişleri 'önemli miktarda artacak' şeklinde iken, bir ay önce açıklanan rakamlara göre, ABD'nin tarım dışı istihdamında ağustos ayında azalma olmuştu. Bu açıklamayla birlikte ABD Merkez Bankası'nın (Fed) 18 Eylül'deki toplantısında faiz indirimine gideceğine kesin gözüyle bakılmaya başlanmıştı. Gerçekten de öyle oldu; hatta Fed beklenenin de ötesine geçti ve politika faizini 0.5 puan düşürdü.Cuma günü eylül ayına ait istihdam verileri açıklandı. Aynı zamanda da ağustos ayı verilerinde düzeltilmeye gidildi. Öğrendik ki meğerse ABD'de ağustos ayında tarım dışı istihdam azalmamış. Aksine 89 bin kişi artmış!Şimdi bu düzeltme Türkiye'de olsaydı, sizce ertesi gün basında ne tür yorumlar okurduk? Mesela şuna ne dersiniz? "TÜ
[Devamı]
